Klaas is het land nog niet uit of de Kerst is ingetreden. In het recente verleden zag je nog wel mooie etalages met zwarte pieten en klazen, maar dit jaar heb ik buiten een paar verbleekte vaandels niets meer van een Sint of Piet kunnen ontdekken.
Misschien dat het niet meer gepast is in een multiculturele samenleving om zwartgeschilderde mannen als knechtjes te tonen. Zeker niet wanneer er een groot aantal asielzoekers in de buurt wonen is dit wellicht not-done. En die Klaas, die zo doet denken aan die seniele paus, heeft daarmee ook nu niet direct de uitstraling van een vooruitstrevende goedheiligman. Het katholicisme is tot minimale proporties teruggebracht en de 25 tot 40 jarige moeders kennen de kerk uitsluitend als baken in de woonplaats, of als de kille ontmoetingsruimte bij de begrafenis van die oude buurman. Nee, de Nederlandse burger kan niet wachten tot Klaas vertrokken is en menige winkelier trekt zich al helemaal niets meer van Klaas aan en begint al vrolijk in november de etalage te sieren met kerstballen en dennenbomen. Want die winkelier rekent op de achterkant van een sigarendoosje uit dat het toch wel erg kostbaar is om de etaleur twee keer in twee maanden te laten komen en zeker wanneer er een recessie dreigt is extra kosten maken geen goed uitgangspunt. Toch lees je na 5 december uitsluitend halleluja als het over Klaas gaat. Sinterklaas zou nog nooit zo populair zijn geweest. Maar dit is het krampachtig geluid van de middenstand die heeft geconstateerd dat de omzet dit jaar veel hoger was dan vorig jaar, ondanks de nakende recessie. Toch, het echte gevoel ebt weg. De ouders kopen hun schuldgevoel af, door het gebrek aan aandacht in de Klaasperiode, met dure cadeaus. De kinderen zelf hebben in hun onschuld al nauwelijks meer in de gaten wat er gebeurt en concentreren zich op het moment dat de cadeaus komen na het opstellen van verlanglijsten met hele dure spullen. Het geheel circus erom heen schijnt volgens mijn inschatting de jonge jeugd meer te ervaren als een folkloristisch gebeuren, een soort toneel. Sinterklaas en Zwarte Piet kunnen namelijk niet zijn wat ze veertig jaar geleden waren. De verhoudingen tussen ouders en kinderen, überhaupt tussen volwassen en jongeren zijn zodanig veranderd dat de oorspronkelijk zeer autoritaire Sinterklaas, die als een soort rechter kon beslissen over goed en kwaad totaal niet meer past in de belevingswereld van een kind. Daar komen dan nog de zwarte pieten bij. Dat zijn niet te identificeren donkere mannen die als een soort slaven op commando van de blanke Klaas allerlei karweitjes moeten uitvoeren. Zo’n beeld past ook niet meer in een multiculturele samenleving. Het gevolg is dat de media Sinterklaas een hoe langer hoe menselijker gezicht geven met ook verlangens en onzekerheden en de pieten mondiger worden en gaan meebeslissen. Hoe bewonderenswaardig ook deze verandering is, het is een geforceerde slag waarmee de simpelheid hoe vroeger dit gebeuren zich afspeelde wordt afgebrokkeld tot een soort toneelstuk met een vast plot. Het duale is dat de oude Sinterklaastraditie voortzetten strijdig is met de ethische normen in onze nieuwe samenleving, maar dat iedere volwassen autochtone Nederlander eigenlijk diep in zijn hart toch liever verlangt naar het oorspronkelijke simpele gebeuren waarbij bij het kind de emoties angst en verlangen streden om de eerste plaats. Ik ben bang dat het niet meer kan. In mijn ogen zal Klaas langzaam sterven en worden overwoekerd door zijn Coca-Cola-neef de Kerstman. Het voordeel van de Kerstman is dat het een individu is zonder een diepere betekenis. Dat er geen historische spanningen zijn met ankers in de ethiek en religie, dat hij dus bereikbaar is voor iedereen. Terwijl ik dit zeg zie ik hier ondanks de logica met weemoed op terug. Want vooral aan die emotionele gevoelens als kind rondom Sinterklaas, die nu niet meer kunnen, heb ik de mooiste herinneringen. Hoo Hoo Hoo