Ik woon mijn hele leven zowat in Dongen en heb in de afgelopen 40 jaar veel zien veranderen. In de jaren zestig was Dongen zowat compleet volgebouwd. Neem bijvoorbeeld de Gasthuisstraat. Met de oude HBS en het Leo XIII-gebouw was het een hele smalle straat en leek deze nog smaller omdat de hoge gebouwen tot tegen de stoep waren gebouwd. Ook stonden er in Dongen overal fabrieken, al waren de activiteiten al tanende.
Tichelrijt 1 was net opgeleverd. Maar de fabrieken stonden er nog. Grote fabrieken zoals Rosario, Verbunt, Bald, Trobas, Hush Puppies, Officiers en Exota. En dan nog een groot aantal wat kleinere bedrijfjes. Die stonden daar misschien wel meer dan 100 jaar. De mensen woonden toen voornamelijk in de directe omgeving van hun werkplaats. Van mobiliteit was er nauwelijks sprake. Dat liet de infrastructuur niet toe en de meeste arbeiders, zoals ze toen genoemd werden, moesten meestal te voet naar hun werk, bij gebrek aan fiets of gemotoriseerd vervoer. Van milieu had nog niemand gehoord en zelfs tot diep in de jaren zeventig waren de milieuvoorschriften zeer beperkt. Ik heb zelf een aantal jaren aan de Kardinaal van Rossumstraat gewerkt bij Bald, waar men o.a. multiplex produceerde in die tijd. De meest giftige lijmafval, vaak eng-roze van kleur werden achter de fabriek in een sloot gekieperd, die in open verbinding stond met de Donge. Dit is de plek die nu Stoomweide heet. Ook was de fabriek, voordat Ballemans zich hier had gevestigd, een grote leerlooierij geweest. Nu weet ik dus van deze plek wat hier zoal heeft plaatsgevonden. Ik stond destijds daarom al versteld van de vaart die de Dongense gemeente had, dit gebied vol te bouwen na het vertrek van Bald in het begin van de jaren tachtig, In mijn ogen moet deze grond tot grote diepte en breedte sterk zijn verontreinigd. Toch wonen hier nu al jarenlang heel veel mensen en als ze nu eens zouden gaan meten, dan denk ik dat een algehele evacuatie de enige oplossing is voor de volksgezondheid. Het besef komt met de jaren en de door wethouder Velthoven geliefde inbreidingslocaties, zoals de plek van de voormalige gasfabriek wordt al jarenlang bemaald, omdat het milieutechnisch nog onverantwoord is om er te kunnen wonen. Gevaarlijke fabrieken zijn momenteel allemaal wel vertrokken. De gemeente dacht met het vertrek van de industrie een basis te kunnen leggen voor een mooi woongebied in Dongen. Bovengrondse saneringen zijn daarop in groot tempo uitgevoerd, waardoor Dongen een soort Edammer kaas werd en er nu gewerkt moet worden aan een nieuwe identiteit. Maar het besef dat bij een bovengrondse sanering ook een ondergrondse noodzakelijk is, is iets van de laatste decennia. Maar ga je dit na, dan kan de ophef over de chemische fabriek van Verbunt volgens mij niet op zichzelf staan. Ik kan me herinneren dat er een brand was in deze fabriek. Ik zat toen nog op het John F. Kennedy-atheneum en vandaar kon je achter het glas de warmte voelen die vrijkwam van de steekvlammen die bij deze brand misschien wel vijftig meter de lucht instaken. Dat was dus best een eng fabriekje. En zo hebben er legio van dit soort enge smerige fabriekjes gestaan over de gehele oppervlakte van Dongen. De aangetoonde vervuilde vlek zou best nog wel eens een fors maatje groter kunnen zijn dan nu wordt aangenomen. De vraag blijft natuurlijk wel of het kwaad kan om op een door looizuren, chemie, ijzer en weet ik niet wat vervuilde ondergrond te wonen. Zeker als je het al tientallen jaren doet. Mogelijk raak je er resident voor. Ik hoop het. Het brengt wel veel onrust en kosten met zich mee en dit past niet erg in de plannen van onze wethouder, die Dongen wil voorzien van een nieuw centrum en woningen op de opengevallen plaatsen. Het is ook te simpel om de schuldvraag terug te leggen bij de voormalige fabrikanten. Die hadden noch besef, noch regelgeving in die jaren. Maar in onze cultuur sluipt er hoe langer hoe meer een claimcultuur in. Niemand wil wonen op een vuilnisberg, dus ergens zal er geld moeten komen. En zo trekken we ongewild weer een letterlijke beerput open, die ons de komende jaren zeker bezig zal houden. Zo niet? Zand erover.