Tot voor kort reed een minister gewoon op zijn fiets van zijn appartement naar het binnenhof. Het is nu 2005 en die tijd lijkt voorgoed voorbij. Sinds politici niet meer polderen en daarmee op hun strepen blijven staan, ontstaat er soms een hetze tegen de bewindsman of –vrouw. Ook 2e kamerpolitici kunnen door hun politieke uitingen niet eens meer op hun normale adres wonen, maar moeten worden geëvacueerd naar een beter te beveiligen huisvesting of zelfs een onderduikadres.
Gisteren kwam bij de onveiligheid van politici daar weer een nieuwe dimensie bij: de minister, in dit geval mevrouw Verdonk, bleek bij de herinneringsbijeenkomst van Theo van Gogh een kogelvrij vest te dragen. Dat lijkt me ook niet prettig zitten onder het mantelpakje. Eigenlijk absurd, want de politici kwamen juist naar deze bijeenkomst om de vrijheid van meningsuiting te verdedigen. In het achterhoofd is men echter zich wel bewust van de eigen kwetsbaarheid. Is het nog wel leuk om politicus te zijn, vraag je dan jezelf af. Ik denk het niet. Je bent je leven niet veilig als je zegt wat je denkt en bovendien wordt het ook maar zeer matig betaald. Het zijn eigenlijk ideologische schietschijven geworden. Toch was zoiets ondenkbaar 20 jaar geleden. Ik denk dat dit vooral komt omdat de mensen radicaliseren en mondiger zijn geworden. Ik weet nog dat men bij ons op de middelbare school ons probeerden bij te brengen dat we wat assertiever zouden moeten zijn. Ik geloof niet dat dit nog in een lesprogramma wordt opgenomen. Vaak is assertiviteit doorgeslagen tot onbeschoft gedrag of zelfs bedreiging. En niet alleen tegen politici, maar ook tegen leraren, artsen, hulpverleners, ambtenaren en politieagenten. Waar ligt dit nu aan? De politiek zelf maakt ons bang. Als mensen zich niet veilig voelen trekken ze zich terug of gaan een grote bek opzetten. We voelen ons blijkbaar niet meer veilig. Toch als ik in ons dorp rondkijk, zie ik geen aanleiding om angstiger te zijn. Maar door het paranoia gedrag van onze overheid worden we allemaal voorzichtiger. Soms terecht, soms is er geen enkele aanleiding voor. Met de identiteitsverplichting, strengere grensregels en wat nog meer zij, ga je jezelf een stuk ongemakkelijker voelen. Iedereen wijst als schuldige voor deze angst een ander aan als de veroorzaker. Maar moeten we niet naar onszelf kijken? Vaak is een vorm van discriminatie de oorzaak. De ramadan is nu voorbij, maar wat betekent dit feest nu voor de moslims? Wij zijn nagenoeg geseculariseerd en God is naar het bejaardenhuis gestuurd in onze Christelijke samenleving. In mijn ogen geheel terecht, maar het zou niet moeten betekenen dat mensen elkaar dan met minder respect gaan behandelen. Toch gebeurt dit hoe langer hoe meer. Het geloof zorgde er in ieder geval voor dat de mensen werden geconfronteerd met waarden en normen. Misschien niet de goede, maar altijd nog beter dan geen normen en waarden. Hoewel de Christelijke normen ook vaak werden vertaald in repressieve acties: mensen begaan zonden en moeten biechten of kunnen vergiffenis afkopen –soms letterlijk. De hel is er als je verkeerd geleefd had. Ook hier was angst de drijfveer om de juiste weg te volgen. Maar, de wereld was daardoor wel overzichtelijk. Mensen bleven vriendelijker bleven vaker op het rechte spoor en hadden geleerd respect voor elkaar te hebben. Op zich goede zaken, maar de wereld was wel beklemmend en eng. Vreemd genoeg is de nieuwe bijbelvertaling, overigens vervloekt door de puriteinen, gek genoeg een erg populair boek geworden dit jaar. Maar neemt nu ook iemand de moeite om door die 2400 bladzijdes te komen? Ik geloof niet zo in een wereldbeeld dat is opgehangen aan een boek. Ik vind daar geen steun uit. En al die interpretaties maken het nog verwarrender. Inmiddels staat voor mij religie gelijk met strijd en oorlogvoering. Diegenen die geloven worden hoe langer hoe extremer en zetten zich tegen elkaar op, gevoed door de angst. Zoals Marx zei is religie opium voor het volk, maar je krijgt er wel een bad trip van tegenwoordig.