Het is Kerstmis. En met Kerstmis wil zelfs de meest nuchtere Nederlander een stukje romantiek in huis. Er verschijnen bomen in huis, honderden lampjes en kaarsjes branden er en steevast beginnen de weerlieden op radio en TV weer over sneeuw. Niet dat dat mogelijk is met 7 graden, maar het leven met een illusie is toch fantastisch.
Kerstmis is inderdaad een illusie voor velen. Het kleine warme romantische gevoel wordt gekoesterd, maar voor grote groepen mensen komt er een tijd van veel onzekerheid. In heel mijn leven is er nog nooit zo’n grote aanslag op de verzorgingsstaat geweest dan dit jaar. Vanaf de jaren vijftig zorgvuldig opgebouwd, zijn we nu bezig de fundamenten van dit unieke bouwwerk van solidariteit te slopen. Ikzelf merk er nog nauwelijks iets van. Het inkomen van mijn vrouw en mij is zodanig dat we vreemd genoeg met de teruggang er waarschijnlijk op vooruit gaan. Waarmee al wordt aangetoond dat het gedaan is met dit super sociale stelsel. Woorden uit de jaren zeventig, zoals inkomensnivellering werden destijds in de Tweede kamer vaak genoemd, maar momenteel is er geen partij, ook de linkse partijen niet, die dit woord nog in de mond durft te nemen. Nee, we zijn weer terug in de jaren dertig. Ondanks dat Zalm een lichtpuntje ziet in onze economische ontwikkeling, zijn de verschillen tussen arm en rijk groter dan ooit sinds de afgelopen vijftig jaar. De basis van een normaal bestaan: huis, voedsel, gezondheid en warmte zijn onbetaalbaar geworden voor de minstbedeelden. En dan hebben we het nog niet over onderwijs en de zaken uit onze moderne wereld: mobiliteit en communicatie. De maatschappij staat op scheuren. Nu al wordt gevreesd dat 800.000 mensen volgend jaar niet voor de zorgkosten verzekerd zullen zijn. Wat voor velen een mooi doel was in het leven om eerder te stoppen met werken is door fiscale regels totaal afgebroken en nieuwe regelingen, zoals de levensloopregeling, bieden voor die mensen die juist dit uitzicht ten doel hadden gesteld niet die mogelijkheden. Nu nog met een redelijk salaris zullen zij waarschijnlijk als ze tegen de zestig zijn, uitgekotst worden door het bedrijfsleven en uiteindelijk via de bijstand in de uitgeklede AOW belanden. Daarvoor hebben ze dan jarenlang krom gelegen. Hebben ze een pensioentje gespaard, dan wil men daarmee de AOW gaan korten. Want de regering roept dat we langer moeten werken, maar in de praktijk blijkt dat bedrijven helemaal niet op die senioren zitten te wachten; een enkeling uitgezonderd. Vaak mankeren de oudjes van alles en zijn ze niet voldoende met hun tijd meegegaan en worden door het systeem aan de kant gezet met een fooi. Dat is dan de dank voor jarenlang keihard werken. Een vriend van mij, 48 jaar oud, komt niet aan werk. Hij solliciteert flink op diverse type banen, maar desondanks wijzen ze hem overal af. Tussen de regels door lees je in de afwijzingen dat hij te oud is, terwijl hij nog zo’n 20 jaar zou moeten werken, zoals D66 nu voorstelt. En wat van al de particuliere initiatieven om mensen in onze samenleving te helpen. De moderne goederenbanken vervangen de St. Vincentiusverenigingen van vroeger, maar het toont aan dat het feit dat niemand in Nederland honger hoeft te lijden, niet meer geldt. Daar moeten we het mee doen in onze welvaartsstaat. Vrolijk Kerstfeest.