Jarenlang ben ik in bijna alle steden waar ik ooit was op zoek geweest naar platenzaken of CD-shops. Soms was dat een feest. Zo ben ik midden jaren tachtig van de vorige eeuw met een vriend naar Keulen afgereisd om daar naar één van de grootste platenzaken van Europa: Saturn te gaan. Een CD-zaak die toen al meer dan 8000 titels had staan en tegen een prijs die veel vriendelijker was dan in Nederland. Het water liep je uit de mond.
En dan smokkelde je zo 50-60 CD’s naar Nederland. Een aantal jaren daarvoor begon de LP al terrein te verliezen en vond je in de platenzaken ook al veel goedkope LP’s. Het mooie van de LP was, afgezien van de lagere prijs, destijds vooral het fotowerk. De foto’s op een CD kunnen niet tippen aan de hoezen van de LP’s. Daar stond dan wel tegenover dat je met een CD eindelijk ruis- en tikvrij muziek kon beluisteren en minder afhankelijk was van een losse plank in de vloer, waardoor de pickup weer eens oversloeg. Eigenlijk bleef het een feest tot ongeveer vier jaar geleden. Ik ben in de mooiste platenzaken geweest van o.a. Virgin en His Master’s Voice in New York, Londen, Dublin en waar dan ook. Maar een aantal jaren geleden veranderde er iets. De CD werd in de platenzaak hoe langer hoe meer verdrongen door de DVD. Oorzaak was ook duidelijk. Muziek werd niet meer gekocht maar gestolen. Van het internet is op een grove wijze de CD-handel over de kling gejaagd met allerlei downloadsites zoals Limewire, Kazaa etc. Het gevolg daarvan is dat de artiest bijna geen inkomsten meer heeft aan zijn platenverkoop en zodoende zijn geld moet gaan verdienen met liveoptredens. Waar je vroeger nog 40 gulden voor een groots optreden van een wereldband betaalde, betaal je nu meer dan 100 euro. Een ander probleem is dat er ook geen grote producties meer worden gemaakt, waardoor eigenlijk de kwaliteit vervlakt. En dat is aan de ene kant jammer. Als de verkoopaantallen achter blijven, zullen ook de platenmaatschappijen niet meer investeren in dure studiotijd of het inhuren van goede muzikanten. Een tegenovergestelde situatie is er ook. Doordat de middelen om opnames te maken hoe langer hoe goedkoper en beter bereikbaar worden voor de grote massa, kunnen er meer muzikale initiatieven op een technisch goede manier worden vastgelegd. De distributie van deze huisvlijt vindt voornamelijk goedkoop plaats via het internet door middel van gecomprimeerde bestanden zoals MP3 of WMA. De echte geluidsfreaks halen hier hun neus voor op. Een centrale plaats waar de muziekbusiness fysiek de consument ontmoet verdwijnt. Het wordt veel lastiger om een impulsinkoop te doen, en bovendien moet je aardig overweg kunnen met zoekmachines om goede muziek te vinden. Een voordeel is dan weer wel dat je zo meer een individuele smaak ontwikkelt. Een hele industrie stort in. Hoe worden verkopen van platen vastgesteld om top 40’s en dergelijke samen te stellen? Hoe worden de rechten van de componist gewaarborgd? Waar blijft het geld? Eén ding is dan een opsteker: het geld verdwijnt niet louter en alleen maar naar platenbazen en –producers. Maar ik vind het wel jammer dat de platenzaak dus verdwijnt. Ik was een aantal weken geleden nog in San Francisco, waar ik nog een ouderwets grote platenzaak heb bezocht, evenals in New York in het voorjaar. Blijkbaar hebben ze in de States niet zoveel last van de digitale internetdiefstal, want de grote platenzaken stonden op de duurste plaatsen in de stad. Toch vraag ik me ook af tot wanneer. In Tilburg had je een erg goede platenzaak: Tommy. Nog steeds toonaangevend, maar ook deze bekende zaak, waar men ook nog verstand van muziek heeft, is aardig ingekrompen. En kijk wat er in onze eigen plaats gebeurt. In Dongen had je vroeger twee, drie platenzaken: Nollen, Disco Aria en ook van Pelt verkocht nog LP’s. Daarna kwam Shuffle: eerst in de Gerardus Majellastraat en later aan het Looiersplein. Ook is er nog een tijdje een CD-winkel geweest in de Tramstraat. Maar die heeft al eerder het loodje gelegd. Een jaar geleden verwisselde Shuffle de zaak met de cadeaushop van de buren, waardoor er al aanmerkelijk minder verkoopruimte was. Het begin van het einde, want deze week zag ik dat de tent op slot gaat. In een plaats als Dongen is blijkbaar geen plaats meer voor een CD-shop. Zeker niet omdat de supermarkten de nieuwste titels ook in hun schappen hebben liggen en daardoor de volumes weghalen bij de specialiteitenwinkels. Als alle Dongenaren zoals ik waren geweest zou deze zaak nog zeer florerend zijn. Helaas het is niet meer zo en ik zal me moeten bedienen van de enkele zaak die er nog is of het internet. En zo sterft de hele muziekhandel af. Het ergste is dat de oorzaak uitsluitend te wijten is aan geld, waardoor mijn rouwproces nog triester wordt.