Ik kijk bijna dagelijks uit over de Spoorlaan in Tilburg. Het kantoor waar ik werk kijkt uit op de aan- en afvoerroutes van het centraal station. Zeker als je hier een tijdje naar zit te kijken, verbaas je jezelf erover wat er eigenlijk allemaal gebeurt op de spoorrails. Om te beginnen is het er altijd erg druk. Bijna elke twee minuten raast er wel een goederen- of personentrein langs. Het personenvervoer is begrijpelijk.
Tilburg is best een grote stad en gelukkig gaan er veel mensen met de trein naar werk of andere stad. Maar de personentreinen zijn eigenlijk maar een klein gedeelte van het vervoer. Het meest in het oog springende zijn de enorme lange treinen, soms wel getrokken door drie locomotieven met vrachtgoederen. Deze denderen dwars door de stad, met veel lawaai. Gelukkig gaat het eigenlijk altijd goed, maar je kunt best wel spreken van overlast. Zou je de decibellen meten vlak langs het spoor als er weer zo’n ding voorbij snelt, dan is dat zo hard, dat het in ieder geval verstandig is je handen tegen je oren te houden. En die treinrails splijt in feite de stad. Huizen zijn relatief dicht tegen het spoor aan gebouwd, waardoor de mensen die er wonen of werken wel degelijk hinder hiervan van ondervinden. Maar zoals bij zoveel van dit soort dingen, raken mensen hieraan gewend en hoor je ze er nauwelijks over. Tot op een moment zoals deze week, toen bleek dat Tilburg net was ontsnapt aan een grote treinramp. Twee treinen, waarvan één beladen met gas konden ternauwernood voorkomen dat ze tegen elkaar botsten. Toen ze piepend tot stilstand waren gekomen bleek er nog slechts drie meter tussen te zitten. Blijkbaar had één van de machinisten een sein gemist. Stel dat er wel een enorme knal had plaatsgevonden, dan was Tilburg in rep en roer geweest en zou men direct actie willen om het zware, gevaarlijke vervoer dwars door de stad te vermijden. Maar omdat het een near-misser is geweest bromt er nog wel iemand dat dit soort vervoer eigenlijk over de Betuwelijn moet, maar dan houdt het daarmee ook mee op. Het is uiteraard raar, dat we speciaal goederenlijnen aanleggen, maar dat het gevaarlijk vervoer toch over bestaand spoor blijft gaan. Het zal wel met geld te maken hebben. Terug naar Tilburg. Ik heb zelfs gezien dat men het spoor weer aan het uitbreiden is, dus ik verwacht dat het alleen maar drukker wordt op het spoor. Deze week was er ook al een incident met de spoorwegen, omdat een machinist een deel van zijn trein vergeten was, en ik las dat men moeite heeft de kwaliteit van het personeel op peil te houden. Zeker nu in de vakantieperiode veel machinisten en conducteurs vrij zijn, is men afhankelijk van inhuurkrachten en blijkbaar zijn deze mensen niet altijd even adequaat opgeleid of ervaren voor dit werk. Er zijn verhalen dat mensen al na een paar weken oefening zelfstandig als machinist op de trein mogen werken. Mischien is het niet zo moeilijk om een trein te besturen – het ding kan nu eenmaal niet uitwijken-, maar dat is ook tevens het probleem. De remweg is lang en staat er iets op de rails dan kun je maar één ding doen en dat is remmen en hopen. Blijkbaar is het ook lastig om de seinen te begrijpen. Als men in de auto de rode stoplichten al negeert, dan kan dat met een trein ook wel, redeneert een onervaren machinist misschien. Vreemd vind ik wel dat we met zoveel automatisering in de wereld niet in staat zijn een trein op afstand p basis van gemeten omstandigheden te laten stoppen. Telkens hoor ik verhalen dat er zo’n systeem al is ingevoerd of er aan zit te komen, maar toch worden we met enige regelmaat ook in ons land nog verrast met treinbotsingen onderling. Ik zou zelfs zeggen dat het met een goede automatisering veiliger zou moeten zijn om zonder machinist aan boord te rijden. Bij vliegtuigen zijn de piloten ook al haast overbodig. Een treinstelsel is hartstikke kostbaar om aan te leggen; dan kunnen er toch ook wel nog een paar miljoen bij om dit goed te regelen? Het is ook niet duidelijk wie de baas aan boord is van de trein. Uit een onlangs gehouden enquête bleek bijna de helft van de conducteurs en machinisten niet te weten dat de hoofdconducteur de baas is op de trein. Blijkbaar staat het geheel onder druk, want er gaan veel verhalen rond dat er bij problemen op het spoor met uitvallende treinen, andere treinen overvol zijn en de hoofdconducteur niet durft in te grijpen, om niet gelyncht te worden door de passagiers. De trein is een mooi alternatief voor de auto, als ze betaalbaar op de geplande tijden en met de juiste materiële en personele bezetting kunnen rijden, maar met al deze verhalen en helaas ook wat eigen negatieve ervaringen, zal het nog wel een tijd duren voordat de trein een echt alternatief voor de auto wordt. Misschien moeten we maar weer als Nederland een gouden aandeel aanschaffen bij de NS. Dan weten we zeker dat we niet opgekocht worden door de Chinezen en kunnen we in ieder geval kankeren op onze minister in plaats van op vage clubs als NS-reizigers, pro rail of wat dan ook. Snel doen voor het te laat is, en als het dan zo ver is, direct maatregelen treffen dat er meer rails komt in plaats van asfalt. Vive le chemin de fer.