De spagaat waarmee onze vriend Wilders ons opscheept is dramatisch. Op de televisie zag je deze week Balkenende echt tobben met dit vraagstuk. Aan de ene kant het recht van vrije meningsuiting versus de zekere gevolgen als een extreme mening wordt geuit. Als alle landen en beschavingen het liberale model van Nederland zouden volgen, dan zou er ook niets aan de hand zijn. Dan kon Wilders zijn gang gaan; kreeg hij na vertoning van zijn FITNA-film er flink van langs uit diverse politieke hoeken, deed iedereen een plas en alles bleef zoals het was.
Maar de wereld zit heel anders in elkaar. Overal staan bussen kruit, die maar bij het minste vlammetje tot een explosie kunnen leiden. Door religieuze, etnische en economische verdeeldheid worden allerlei aanleidingen gezocht om de tegenstellingen uit te vergroten. En in tegenstelling tot Nederland niet met een rationele inslag. Vrijheid van meningsuiting is een belangrijk goed, maar vloeken in de kerk is niet gepast; dat begrijpt iedereen. Balkenende heeft zijn diplomaten en geheime dienst laten onderzoeken wat de gevolgen zullen zijn als Wilders zijn tirade over de moslimwereld gaat uitstorten. De gevolgen blijken niet te overzien. Mogelijk lopen we als Nederlander in welke hoedanigheid dan ook direct gevaar; zowel in ons eigen land als in de rest van de wereld. Economisch kan dit leiden tot een boycot van alle Islamitische landen met een sharia, waarbij kerk en staat verweven zijn, want in deze landen is de vrijheid van meningsuiting helemaal niet vanzelfsprekend. Maar ook meer westerse landen met een Islamitische achtergrond kunnen zich zwaar beledigd voelen door het gedoe van Wilders. Ondanks de scheiding van kerk en staat in ons land was het nog geen vijftig jaar geleden ook not-done om tegen de kerk te ageren. En omdat wij als pietepeuterig landje denken nu aan de top van de beschaving te staan door iedereen alles maar te laten zeggen en denken, durven we het niet aan deze verworvenheid even opzij te zetten. Vreemd genoeg doen we dit wel met publicaties zoals Mein Kampf van Hitler. Dus vreemd is het ons ook weer niet. De CDA coryfeeën van Geel en Verhagen werden deze week pseudo legaal langs de zijlijn erop uit gestuurd Wilders tot andere gedachten te brengen, maar deze mannen konden wat hem betrof de pot op. We zijn in een reactieve modus terecht gekomen. Dat wil zeggen dat we weten dat wanneer Wilders de film presenteert we enorme schade gaan lijden, maar er pas wat aan kunnen doen als het gebeurt. Ik werk bij een verzekeraar en daar gebruiken we het woord preventie om ongelukken (dus schade) te voorkomen. Dat dwingt de verzekeringnemer om maatregelen te treffen. Waarom kunnen we zo’n stelsel ook niet politiek hanteren, want voorkomen is toch altijd beter dan genezen? Dat zou dan betekenen dat er in een soort kort geding private meningsuitingen verboden kunnen worden als het landsbelang ernstig bedreigd wordt. En ernstig is dan ook echt ernstig. Dat moet dan onderbouwd worden met diplomatieke rapportages. Wordt deze ernst dan onderkend dan zou dit kunnen betekenen dat de persoon de mond wordt gesnoerd –parlementariër of burger- of in hechtenis worden genomen en zonder politieke of fysieke bescherming zelf verantwoordelijk blijft voor de gevolgen, ook economisch. Kortom de man kan vogelvrij worden verklaard. En als er dan een bepaald type fatwa wordt uigesproken door een gekrenkte moefti, dan weet ik wel wat er gaat gebeuren. Kortom: wie zich brandt moet op de blaren zitten. In de Nederlandse geschiedenis lijkt me hetgeen Wilders nu van plan is pas de eerste casus waarin dit mechanisme in werking zou moeten treden. Ik sluit niet uit dat er nog meer volgen. Onze vrijheid van meningsuiting is een groot goed, maar door de mondiale verschillen over deze verworvenheid blijkbaar ook een gevaarlijk goed. Nog niet zo lang geleden waren veel beschavingen in zichzelf gekeerd en lieten zich niet raken door andere meningen, simpelweg omdat ze er geen weet van hadden. Maar door de globalisering en wijd verbreide mediamogelijkheden komt alles naar buiten en overal naar binnen. Dat betekent dat de wereld onze normen pas toestaat als ze zelf ook naar deze liberale waarden zijn geëvolueerd. Eigenlijk zie je deze evolutie stagneren; politieke, religieuze en etnische zaken worden vooral benaderd op de as van de verschillen en niet op de overeenkomsten. En dus zal het nog wel even duren voor het zover is dat iedereen alles mag en kan zeggen. Dat maak ik niet meer mee.