Het is nu een paar dagen na Koninginnedag 2009. Een Koninginnedag die begon zoals elke andere, met als extra een prachtige blauwe hemel. Vanwege de honderdjarige geboortedag van Juliana was ervoor gekozen om een defilé af te nemen, zoals Juliana dat altijd deed tijdens haar koningsbewind. Niet in Soestdijk of Den Haag, maar in Apeldoorn, waar het vorstenhuis de beschikking heeft over paleis het Loo. Voorafgaande aan dit defilé zou de koningin met haar uitgebreide familie de koninginnedagactiviteiten in Apeldoorn bezoeken. En zo geschiedde. Een tot in de puntjes verzorgde reeks aan activiteiten werd de koningin en haar gevolg voorgeschoteld. Na afloop vertrok het gezelschap in een open bus via de Loolaan naar paleis het Loo, een stoet van historische voertuigen tegemoet rijdend.
Op dat moment realiseerde ik me met trots dat het in Nederland toch maar mooi mogelijk was dat de koningin en alle prinsen en prinsessen op zo’n onschuldige manier zich konden mengen met het volk, zonder feitelijke bescherming. Een scherpschutter, opgesteld in één van de woningen rondom het parcours zou echter zo onze monarchie kunnen omleggen. Maar geen mens die dat zou verwachten. Afgezien dat een deel van de politiek vindt dat de koningin eigenlijk uitsluitend een ceremoniële functie zou moeten hebben, is er weinig ophef over het koningshuis. De koningin is een vakvrouw en zij en haar familie zijn uiterst populair bij de Nederlanders. Dus ondanks dat het vreemd is, dat met een democratie nu al vaststaat wie er over vijftig jaar onze bewindsvrouwe is, kun je nu geen meerderheid vinden om dit te veranderen. Bovendien heeft zo’n koningshuis wel iets. In ceremoniële zin is het handig dat welopgevoede lieden, die vanaf hun geboorte al weten waarvoor ze staan en zorgvuldig worden voorbereid, ons land kunnen representeren. En toen kwam die Suzuki Swift plotseling in beeld; een autootje van 800 kilogram dat het wilde opnemen tegen de koninklijke bus. Op de televisie was te zien dat het autootje al flink was beschadigd voordat het rakelings langs de bus scheerde en tegen “De Naald” tot stilstand kwam. Doordat het zicht ontnomen was, raakte de bestuurder de bus niet, al had dit hoogstwaarschijnlijk materieel geen grote gevolgen gehad als dit wel was gebeurd. Waarschijnlijk een krasje op de bumper van de bus. Het effect echter dat de Swift de Naald raakte en niet de bus is gezien de gevolgen -afgezien van nog meer persbelangstelling- net zo groot. De beelden van de verschrikkingen die vooraf aan deze botsing zijn gebeurd, waarbij de Swift zich door het publiek boorde, zijn ons gelukkig bespaard gebleven. Meteen kon je zien dat dit geen vooropgezette EHBO-demonstratie was, want de risico’s die door de bestuurder genomen waren, komen zelfs in de best-georganiseerde oefeningen niet voor. De bus van koningin en gevolg reed snel door naar het Loo. Live op TV was te zien hoe de hulpverlening vlot op gang kwam en al snel kwamen er berichten naar buiten van zwaargewonden. Het ontredderde publiek dat getuige was van deze waanzinsactie droop af. De activiteiten werden in Apeldoorn afgebroken en de koningin bracht, zichtbaar aangeslagen, een videoboodschap uit waarin ze vertelde dat ze het verschrikkelijk vond en haar medeleven betuigde met de slachtoffers en hun omgeving. Op verschillende plekken werden de activiteiten in het land versoberd of afgebroken en er werd zelfs uitgevaardigd dat de vlag halfstok moest. Een soort nationale rouw dus.
De vraag is of dit een verstandig besluit is geweest. Inderdaad: er blijken nu zeven doden te zijn en een aantal gewonden. Maar als één gek ons land zo in verwarring kan brengen door op een moment waarop de halve natie voor de televisie zit een wanhoopsdaad uit te voeren, ga je toch ver door alle activiteiten stil proberen te leggen als overheid. Uiteraard: Koninginnedag is een feest vanwege de koningin, maar als je de programma’s van de diverse oranjecomités bekijkt, zijn het optredens, vrijmarkten en culturele manifestaties, waarbij alleen een korte speech van de burgemeester aan het begin van de dag nog de enige verbondenheid met het oorspronkelijke doel aangeeft. Het feitelijke doel is dat het gehele volk gebroederlijk gezamenlijk van alles en nog wat op touw zet. Een volksfeest dus, en bovendien ook het enige in ons land, Door de boel stil te leggen, ga je juist nog meer aandacht vestigen op de ramp. Dat lijkt me niet goed. En wat bezielt de 38-jarige aanslagpleger? Had hij werkelijk gedacht met zijn frutauto het koningshuis omver te kunnen rijden? Handelde hij in opdracht van Roy van Zuiderwijn, die als enige Nederlander een echte hartgrondige hekel heeft aan het koningshuis? Was het een schreeuw om aandacht? We zullen het nooit te weten komen, want de man overleed de nacht na het gebeuren. Wel staat vast dat het ons dierbare nonchalante optreden van ons koningshuis vanaf nu anders zal worden. De beveiliging van ons koningshuis is altijd al een hoofdpijndossier geweest voor de beveiligers en daardoor erg kostbaar en mogelijk ook niet zo effectief, zoals nu blijkt. Als dit gebeuren als gevolg heeft dat we de koningin uitsluitend nog kunnen zien achter gepantserde glazen van gesloten auto’s, omringd door kleerkasten met opvallende bobbels op schouderhoogte, dan is dit het grootste verlies door dit incident, afgezien van de doden en gewonden. We staan bekend als nuchter. Laten we dit dan ook zijn en vooral de onbevangenheid zoals wij met het koningshuis omgaan niet verliezen door het optreden van een gek.