Net voor kerst besluiten twee van de drie vakbonden die actief zijn in de postwereld dat er wordt gestaakt. Precies dus op een moment dat vele Nederlanders juist nog wel van de dienstverlening van het postbedrijf gebruik maken. Een leuk kaartje spreekt toch meer aan dan een e-card. Want, waar ga je zo’n e-card ophangen? Nu hangen er vaak slierten met kleurrijke, saaie, vrolijke en sfeervolle kerstkaarten in de woning in de buurt van de kerstboom ter illustratie van het uitgebreide sociale netwerk van de geadresseerde. Als de postbodes dus niet komen gaat dat effect verloren.
De stakingen komen op een moment dat TNT werk gaat maken van de bezuinigingen. Reeds vóór 2007 heeft deze grootste postaanbieder kenbaar gemaakt dat ze 11.000 banen wil schrappen om het hoofd boven water te houden. De directie wil het bedrijf splitsen in TNT post en TNT Express, ofwel de post- en pakketdienst. De pakketdienst zal wel overleven met de enorme groei van internetwinkels, maar de post? Tja, dat is moeilijk. TNT kent twee functies: de postbode en de postbezorger. Het verschil tussen beide is momenteel eigenlijk simpel: de postbode is fulltime in dienst bij TNT en is vaak ook kostwinner; de postbezorger werkt parttime. Door automatisering binnen de branche is de ondersteuning bij het post sorteren door de postbode zowat geheel vervallen, waardoor de functies feitelijk gelijk zijn. Nog een klein verschil tussen beide functies is dat de postbode aangetekende stukken mocht bezorgen, en dat mocht de postbezorger nog niet. Waarschijnlijk zal het bezorgen van aangetekende stukken ook wel naar TNT Express gaan. Postbodes zijn dus veel duurder en minder flexibel in te zetten.
Het belang van post wordt momenteel vreselijk overschat. Regel nu is dat een brief vandaag gepost, morgen bij de geadresseerde op de mat ligt. Voor de rekening van het gasbedrijf, of een overzicht van een verzekering heb ik als klant geen behoefte aan een “binnen-24 uur” bezorging. Dat mag van mij ook binnen een week en ik zal daar niet alleen in staan. Mocht dit wel noodzakelijk zijn, zoals rouwpost, dan zou je daar een aparte dienstverlening voor kunnen inregelen, die ook iets duurder mag zijn. Tenslotte was het de bedoeling dat met de privatisering de klant centraal zou staan. Als de behoefte is veranderd, bijvoorbeeld dat ik niet elke dag post hoef te krijgen, kan de dienstverlening dus ook goedkoper.
Het postvolume loopt flink terug. Veel bedrijven staan aan de vooravond van de digitale poststroom. Door vaak verouderde -nog niet afgeschreven- systemen was dit tot voor kort niet echt mogelijk, maar onder het mom van forse kostenreducties en zaken als “maatschappelijk verantwoord ondernemen”, zie je dat grote instellingen zoals banken en verzekeraars steeds vaker hun output digitaal zullen gaan versturen. Dat zal de komende jaren dus een enorme vlucht gaan nemen. Door die volumeafname wordt het verhoudingsgewijze veel te duur een postbezorger dagelijks met een stapeltje brieven een hele wijk te laten aflopen. Zeker niet nu er ook nog concurrenten zijn, die precies hetzelfde doen. Ik vraag me dan ook sterk af hoe het beloofde voordeel van de klant zich uit, nu er meerdere bezorgdiensten zijn. Tot nu toe zijn alleen de postzegels duurder geworden en worden binnenkort weer duurder. De operationele kosten van bezorging zijn erg hoog als je dagelijks langs alle deuren moet. Het zal er nog wel van komen dat een eigen bezorgdienst niet rendabel meer te maken is en dat er noodgedwongen weer fusies komen bij de bezorgdiensten of dat de postaanbieders gebruik gaan maken van één gezamenlijke bezorgdienst. Zo niet, dan wordt het voor ons als klanten alleen maar duurder en zullen we nog sneller gebruik gaan maken van digitale berichten.
Ik snap wel dat TNT af wil van de dure postbodes en meer flexibiliteit en daarmee kostenverlaging wil bereiken, zeker ook in het achterhoofd houdend dat het postaanbod drastisch zal verminderen op een grillige wijze. Ook u als klant zou de voordelen van de privatisering moeten zien, maar daar is tot op heden nog niets van terecht gekomen. De service is gelijk en de kosten zijn hoger.
Soms moet je accepteren dat beroepen uitsterven. Zo hebben we ook geen dorpsomroepers, stokers in locomotieven, fulltime verkeersregelaars, typemachinemonteurs en telexisten meer. Staken heeft geen zin bij TNT. Het werk verdwijnt gewoon. Als TNT zou kunnen komen tot een goed sociaal plan, met veel aandacht voor het begeleiden naar ander werk, en dit zou ook begrepen worden door de vakbonden, dan hoeft Kerstminnend Nederland niet te kwijnen onder deze poststaking. Want ik wil wel weten hoeveel mensen nu werkelijk aan mij hebben gedacht dit jaar. Zullen we meer of minder kaarten krijgen?