Dongen kent een rijk verenigingsleven en vele sociaal-culturele en maatschappelijke activiteiten. Al jaren worstelt de politiek met de huisvesting van deze activiteiten. Vaak zijn de accommodaties niet functioneel, te duur in onderhoud en beheer of verouderd. Er zijn voor dit doel een aantal gemeentelijke gebouwen in gebruik, maar ook een aantal private ondernemingen stellen hiervoor ruimte beschikbaar. Aanvankelijk leek het Multifunctioneel Centrum de heilige graal waarbinnen alles zou worden opgelost, maar door de stroperige besluitvorming, de oplopende kosten en telkens opnieuw oplaaiende discussies heeft dit college besloten de plannen af te kappen.
In voorbereiding op een nieuw accommodatiebeleid heeft het college ICS adviseurs gevraagd een advies uit te brengen. Met het beleid wordt beoogd een visie en maatregelen te formuleren over spreiding, kwantiteit, onderhoudsstaat, functionaliteit, bezetting, optimalisering en organisatie van maatschappelijke accommodaties. Er dienden met het op te stellen beleidsplan vijf vragen te worden beantwoord: Inventariseer de huidige situatie, wat is de behoefte nu en in de toekomst, hoe krijgen we de samenhang en afstemming van activiteiten, zowel planning-technisch als inhoudelijk verbeterd en hoe kan de exploitatie worden verbeterd. Er moet een vitale voorzieningenstructuur worden gerealiseerd. By the way: er moet wel minimaal 100.000 euro per jaar worden bezuinigd.
Jammer genoeg beperkte de opdracht zich tot de door de gemeente gehuurde of in bezit zijnde maatschappelijke accommodaties, die tot de beleidsmatige kerntaak van de gemeente behoren en blijven de buitensportaccommodaties en het zwembad buiten schot. Deze afbakening maakt een integraal inzicht in de maatschappelijke activiteiten incompleet, waardoor juist op het gebied van verbinding en samenwerking gauw de rand van de opdracht wordt bereikt en de adviseurs niet concreet kunnen worden. Een voorbeeld is de inzet van de horeca op maatschappelijk gebied. Wanneer een vereniging, die wat doelstelling betreft binnen de maatschappelijke kaders van de gemeente werkt, nu in een café oefent, dan komt de locatie, noch de vereniging, voor in de inventarisatie. Daarmee is de inventarisatie en dus de samenhang niet compleet. Aan de andere kant zie je dat een vereniging met hetzelfde doel en residerend in een gemeentelijk gebouw wel wordt genoemd; bijvoorbeeld Musis Sacrum. Daarvan wordt dan wel gezegd dat zij mogelijk moeten gaan uitwijken naar de horeca of naar ’t Schouw, maar als je de horeca niet binnen je beschouwingsgebied plaatst, blijft het toch gissen of dit werkelijk een optie is.
Een andere kreet uit het advies is “Multifunctionaliteit, tenzij…”. Daarmee wil men de accommodaties zo effectief en efficiënt mogelijk gaan benutten. Multifunctionaliteit lijkt handig, maar vergt veel van de gebruikers: men moet medegebruikers kunnen vertrouwen en aanspreken en men moet onderling goede afspraken maken bij veranderingen. En alles moet je achterlaten zoals het was voordat jij binnen kwam: schoon, heel en opgeruimd. Het betekent ook dat de ruimte moet zijn ingericht om multifunctioneel toepasbaar te zijn. Als er teveel moet worden omgesteld om de volgende gebruiker in te zetten schiet het zijn doel voorbij. Ook betekent het dat er meer opslagmogelijkheden moeten zijn en geen elkaar uitsluitende tegenstellingen. Dat betekent veel overleggen en mensen bij elkaar brengen, en uitspreken van intenties voordat je dit kan opnemen in je plannen. In de visie van ICS gaat men hieraan wel erg snel voorbij. Doodleuk worden een aantal activiteiten die nu niet tot de kerntaken worden gerekend op een gedwongen verhuizing getrakteerd, tegen aanzienlijk hogere kosten. Ik vraag me ook af hoe snel dit te realiseren is. Ik neem aan dat er met bestaande gebruikers huurovereenkomsten zijn, waarbij de gebruiker toch niet zomaar op straat kan komen. Ik ben van mening dat een diepgaande dialoog tussen mogelijke gezamenlijke gebruikers van accommodaties tot de beste multifunctionaliteit zal leiden en duidelijk moet zijn voordat er een accommodatiebeleid voorligt. En waar de maatschappelijke kerntaak niet bij de gemeente ligt is het dus van belang om deze gebruikers te begeleiden buiten de gemeentelijke accommodaties. Het houdt niet op bij het herindelen van de bestaande of nieuwe accommodaties alleen. Als de bereidheid tot samenwoning tussen mogelijke partijen vooraf onvoldoende is afgetast, ontstaat er veel onrust en is het beleid gedoemd te mislukken, wat direct consequenties heeft voor de leefbaarheid van Dongen.
Er is nog veel meer te vertellen over dit advies en het accommodatiebeleid. De discussie zal binnenkort starten. Wat je nu al ziet, is dat politieke partijen uit de adviezen van ICS aan het cherry-picken zijn. Ze omarmen bepaalde voorstellen en halen er dingen uit die zij belangrijk vinden of juist niet, waardoor het debat al gevoerd wordt voordat het in de gemeenteraad wordt behandeld. Mijn oordeel is dat de opdracht te beperkt is geweest en daarmee de totale behoeften en eisen onvoldoende in beeld zijn gebracht om een gefundeerd beleid uit te kunnen zetten. Het is teveel een inside-out benadering. Ik vrees dat er een beleid uit komt dat een soort take-it-or-leave-it wordt, waardoor er veel protesten zullen komen uit de sociaal-culturele sector, waarbij het beeld gaat ontstaan dat de kosten over de rug van de gebruikers zullen worden afgewend.