Van de week las ik in de krant dat onze economische groei het hoogste peil had bereikt sinds drie jaar. Reden voor een licht gejuich bij de economen. Wellicht is dit het licht aan het einde van de tunnel, hoopt men daar. Er stond ook nog bij dat de consumenten –ondanks de belabberde rente – toch nog erg de hand op de knip hielden en veel spaarden. Dat is niet voor niets.
In sterfscènes zie je weleens dat vlak voor het overlijden de persoon een korte opleving krijgt om dan definitief het tijdelijke voor het eeuwige te verruilen. Zo zie ik deze economische opleving ook.
Als ik in mijn omgeving kijk zie ik dat bedrijven enorm aan het beknibbelen zijn: uitstellen van investeringen en voorbereiden van grote bezuinigingsoperaties. De korte-termijneffecten leiden nu tot deze economische opleving. Tot op heden bleef de verwachte toename van de werkeloosheid uit, omdat bedrijven ook weten dat als eenmaal mensen zijn ontslagen je ze niet gauw terug krijgt als er weer een opleving komt. Maar ik zal u voorspellen: binnen een jaar rolt men overal de bezuinigingsoperaties uit en worden de banenbakken bij het CWI weer rijkelijk gevuld.
Ook overheden zijn aan het bezuinigen. Die doen dat wat minder subtiel. De gemeentes krijgen telkens meer onmogelijke taken opgelegd voor minder geld. Gevolg: overal kerntakendebatten in de gemeentes en botte bezuinigingen op het sociale en culturele vlak. Huisvestingen van verenigingen, bibliotheken, toekennen van gratis hulpmiddelen bij een beperking: alles wordt verkwanseld.
Onze rechtse regering, waarbij belastingverhoging toch tegen de natuur in gaat, verhoogt de BTW, accijnzen etc. Gemeentes, die alleen uit leges en lokale belastingen nog iets aan kunnen vullen in hun portemonnee verhogen in hun onooglijke gemeentes toeristenbelasting, of laten de hondenbezitter opdraaien voor de crisis. En de OZB melkkoe hebben ze ook nog, evenals een opwaartse druk van kosten voor vergunningen etc.
Na een aanvankelijke succesvolle introductie van de euro worden ook hier scheuren zichtbaar, of is de totale instorting reeds ingezet?. Louche landen met dubbele boekhoudingen en zwakke economieën zorgen ervoor dat de afgesproken regels rondom nationale begrotingen niet meer kunnen worden nageleefd, waardoor enorme kapitaalinjecties nodig zijn en daarmee de inflatie opdrijven en onze positie laat verzwakken.
En dan onze primaire levensbehoeften zoals brandstof en eten. In de landen waar de belangrijkste grondstoffen vandaan komen breiden de conflicten als een olievlek –hoe toepasselijk- uit. Dit drijft de prijzen op en dit treft voornamelijk de minima.
Neem daarbij dat geen mens een idee heeft wat hij na zijn 66e of 67e of 68e nog krijgt. Hebben verzekeraars ons jaren lang woekerpolissen verkocht, waarbij we het rendement in rook zagen opgaan, nu blijkt het met onze pensioenen al niet veel beter. Je kunt nu wel een pensioenoverzicht online opvragen, maar ik kan daar niet uit opmaken wat er nu werkelijk maandelijks gestort gaat worden, als er nog iets in de pot zit tegen die tijd. Niet onlogisch: de pensioenfondsen durven –onder dwang van de toezichthouders- niet meer risicovol te beleggen en de inleg van werkgevers en werknemers is niet meer voldoende om het minimale rendement van 4% te halen. De vergrijzing neemt snel toe, zodat er nu ook al stevig uit de pot gegraaid wordt. Vind je het gek dat mensen hun geld op de bank zetten in plaats van laten rollen?
De huizenmarkt is de echte graadmeter van de economie op lange termijn. Je ziet dat de huizen nog steeds duur zijn. In mijn ogen kunstmatig duur gehouden door de markt, omdat je relatief goedkoop kan lenen omdat de rente fiscaal aftrekbaar is. Maar daar komen barsten in dit bolwerk, omdat de banken de kopers hoe langer hoe meer zekerheid vragen voordat ze een lening verstrekken. Daardoor zit de markt op slot. Kopers kopen pas iets als hun oude boeltje is verkocht en nieuwkomers kunnen alleen nog de markt betreden als de familie garant staat. Dat zal de prijzen zeker drukken, maar daardoor komen de mensen die overgefinancierd zijn weer in de knel. Die hebben een huis dat minder waard is dan de omvang van hun hypothecaire lening. Daar gaan de banken ook moeilijk tegen doen. En als je dan volgens de nieuwe regelgeving ook nog maar maximaal 110% van de koopprijs mag lenen en je moet meer dan de helft aflossen in 30 jaar, zijn de spelregels toch een stuk strenger en betekent dit bij een hypotheek van 200.000 euro al gauw zo’n €3000 extra kosten per jaar voor je huisvesting.
Als dan ook nog eens de salarissen in groei stagneren, kan ik niet zeggen dat ik gelijk een gelukkig gevoel krijg dat we uit het economische dal zijn. Noem me maar een zwartkijker, toch zeg ik u: de crisis is nog maar net begonnen…