We worden bedreigd door een bacterie op de groente. De EHEC-bacterie, waar ik tot voor enkele weken geleden nog nooit van had gehoord, rukt op uit Duitsland en zal een spoor van verderf zaaien. Er zijn op bepaalde groentes sporen van deze bacterie aangetroffen; niet massaal, maar wel groente die afkomstig was uit de besmettingshaard. Gevolg: miljoenen kilo’s tomaten, komkommers etc. worden in half Europa doorgedraaid, grenzen worden gesloten en niemand durft meer verse groente te eten. In mijn ogen is het net zoiets als dat we de ramen dicht moeten doen omdat er in Japan een kernramp plaats heeft gevonden. We worden paranoia.
Vroeger wisten we niets. Dan aten we mogelijk ook wel eens een besmet stuk vlees of iets van groente en dan kregen we diarree en soms gingen er zelfs mensen aan dood. In het algemeen is het zo dat onze voedselketen nu redelijk wordt gecontroleerd en als je de noodzakelijke hygiënemaatregelen treft, zoals goed schoonmaken en warm genoeg klaarmaken, dan blijft de schade in 99,999% van de gevallen beperkt. Door de media worden de rampen met voedsel breed uitgemeten, waardoor dus het grote publiek bang wordt. Zoals ook incidentele criminele gevallen met buitenlanders worden uitvergroot, zodat de Nederlander bang wordt voor buitenlanders. En zo zijn we ook al bang voor de kleurstof van spijkerbroeken, hoofddoekjes, asbest, onbekende religies en noem maar op.
Door de wetenschap weten we veel meer van producten en komen we er achter dat sommige zaken best wel gevaarlijk zijn, terwijl we dit niet wisten. Eén van de beste voorbeelden is asbest. Vroeger werd dit overal toegepast, totdat men wetenschappelijk had aangetoond dat de stofdeeltjes longkanker konden veroorzaken. Asbest is in de ban gedaan en als je het tegenkomt in je huis dan ben je de Sjaak. Maanmannetjes in witte pakken komen dit goedje ophalen en jij kunt een vette rekening betalen. Of je zegt niets; haalt het asbest weg en doet het in een stevige plastic zak en brengt het naar de milieustraat. Kosten? Niets. Heb je dan een risico gelopen? Uiteraard, maar het leven kan niet zonder risico. We kunnen overal bang voor worden, maar misschien moeten we ons wel berusten in het lot. In een zwaar geïndustrialiseerd en gemechaniseerd landje als het onze, zit er altijd wel iets smerigs in de lucht en als je de straat op gaat kun je zo omver worden gereden als je niet oplet of juist te goed oplet. Politiek worden we door onze paranoïde gedoogregeerder Wilders ook al bang gemaakt door de opkomende islamisering, enge buitenlanders, crimineel gedrag en Europa en dat wordt nog eens aangemoedigd door de media die deze buitenproportionele angstexplosie alleen maar aanwakkeren.
Waren we vroeger minder bang? We konden zorgelozer door het leven gaan, omdat we niet wisten wat er ging gebeuren. In de oude tijden werden de dingen waarvan we bang waren, zoals natuurgeweld, vertaald in de vormen van goden, die hun toorn over ons uitstrooiden als het ging onweren bijvoorbeeld. Zo kon je deze primaire angsten weg laten nemen door offers te brengen aan de goden, zodat jou niets overkwam. Ik ben onlangs in Suriname geweest en zag bij de traditionele Saramaccanen dat men aan de poort van het dorp een kleine offerplaats had om de boze geesten buiten te houden. Door bij de poort offers te brengen zouden de geesten al tevreden genoeg zijn en niet naar binnen willen. Maar poorten kennen we niet meer. Ongegeneerd komt elke boodschap uit de wereld via radio, tv, internet etc. op ons af en vaak zijn het vervelende berichten. Bij het nieuws hoor je niet dat juffrouw Jansen gelukkig is met haar kleuterklas, maar wel dat er drie doden zijn gevallen bij een verkeersincident. We krijgen een overdaad aan slecht nieuws over ons uitgestort, waardoor we hoe langer hoe banger worden. Deuren die vroeger open bleven, gaan op slot; we gaan ’s nachts ons bed uit als we denken dat er nog een raam open staat. De angst regeert.
Persoonlijk erger ik me dood aan die bangmakerij. Zeker als mensen alle mogelijke bedreigingen van de wereld direct op zichzelf gaan betrekken. Juist het nemen van beheersbare risico’s maakt het leven leuker en spannender. En dat het kan betekenen dat je dan mogelijk ergens slachtoffer van wordt? Het zal wel, maar eens zal je toch sneuvelen. Er is geen enkel mens eeuwig op deze aardkloot blijven ronddwalen. Probeer de bedreigingen daarom te relativeren, gebruik gewoon je verstand; dan leef je een stuk geruster.