Sinds deze week popt er weer iets van een oude hobby bij mij op: de Top 40. Niet direct een aanleiding voor, maar eigenlijk uit nieuwsgierigheid weer eens geluisterd naar de Single Top 100. Niet op de radio, maar via het populaire Spotify op mijn PC. Spotify is een online muziekcatalogus, waar je zeker 80% van de Top 100 muziek kunt vinden. Er ontbeert uit de lijst alleen een aantal Nederlandstalige songs –voor zover dit erg is. Vol goede moed begon ik –als 54-jarige nu niet bepaald de doelgroep- de nummers te beluisteren. De eerste twijfel overviel mij direct: wat is er mis met mijn dure Cambridge-installatie? Of is de bitrate van Spotify wel bestand tegen HiFi? Met de bitrate van Spotify is niets aan de hand. Muziek wordt weergegeven met 340 Kb per seconde en dat moet toch zeer acceptabel zijn.
Toen maar eens “normale” muziek beluisterd en gelukkig: niets aan de hand. Ook met de boxjes, die al jaren zeer accuraat trouwe dienst doen, is ook niets aan de hand. De belabberde door een mega-compressor gehaalde muziek bleek toch de normale kwaliteit die tegenwoordig geldt voor een gemiddeld Top 100-song. Door de compressie valt na elke bas een soort korte stilte, wat het volume nivelleert, maar de kwaliteit ook. Kortom een ronduit belabberd geluid. Sinds de CD-single verkoop is ingestort is er blijkbaar geen geld meer om een fatsoenlijke studio te huren. En dat is duidelijk te horen. Bijna zonder uitzondering muziek uit het schuurtje. Het vluchtige karakter van het niemendalletje maakt het blijkbaar niet waard om in kwaliteit te investeren. Ook in het verleden gerenommeerde artiesten zoals Jennifer Lopez verlagen zich nu tot deze garagepop.
Het tweede dat opviel was de lijst zelf. Uiteraard ken ik als nieuwkomer nauwelijks een artiest, op een verdwaalde groep, zanger of zangeres na. Maar er staan in de lijst ook veel songs van dezelfde artiest op en blijkbaar zijn het vaak losse projecten. Dus Piet Janssen featuring Jan Willemse en bij het volgende nummer featuring Truus Geluk. Eén is de zanger en de ander vaak de producer of DJ. De DJ of producer gebruikt het beschikbare materiaal dat hij zo uit zijn PC kan toveren. Vaak hoor je dezelfde samples in verschillende nummers terugkomen. Verder is het ritme bijna altijd rond de 120 (BPM) – tikken per minuut- en is het basisgeluid vaak een goedkoop synthesizergeluid. Een gitaar in geen velden of wegen te bekennen. De teksten zijn kort, nietszeggend en vaak alleen opzwepend met de bedoeling er een partynummer van te maken. Alles wat op blazers lijkt komt uit de doos. Erg teleurstellend dus.
Waar zijn de tijden dat ik met mijn schoolvriendjes om tien voor vier op vrijdagmiddag vrij was en als een haas naar huis reed om met een oude buizenbandrecorder de nieuwkomers in de Top 30 in zijn geheel op te nemen? De toenmalige diskjockey bij Radio 3 –Felix Meurders- had de gelukzalige gewoonte om alle nieuw genoteerde nummers in de lijst in zijn geheel –zonder er doorheen te praten- te draaien. Op deze wijze kon ons illegale FM-radiostation toch zonder kosten over de nieuwste nummers beschikken. En eerlijk is eerlijk: de mooiste nummers kwamen langs. Zorgvuldig geproduceerd en goede artiesten zoals Ike & Tina Turner, Deep Purple, Creedence Clearwater Revival, The Eagles etc. Ook toen was het niet altijd feest op de radio met de Heikrekels, Jacques Herb, Vader Abraham en Corrie en de Rekels, maar in het algemeen was de variatie groot en werden er ook nummers uitgebracht waar zeker een kwart nu nog regelmatig gedraaid wordt, al is het hoe langer hoe vaker bij radio 5 bij de arbeidsvitaminen.
De kosten van zowel een singletje als de productie waren destijds veel hoger en de overload van “nieuw” werk, waarmee we nu via YouTube en andere internetkanalen worden overspoeld was er natuurlijk niet. Van de singles werden er in de regel ook veel meer verkocht, dus een beetje succesvol nummer was voor de platenbonzen, schrijvers en artiesten ping-kassa. Vandaar dat ook niet iedereen zomaar een plaatje opnam. Platenmaatschappijen en producers hadden de macht.
Nu doet kwaliteit niet meer ter zake, maar gaat het enkel om aandacht. Door smerige teksten en een vunzig clipje met seksistische uitdagende poses weten de nieuwe artiesten aandacht te trekken via de nieuwe media. Een beetje onderzoekende tiener vindt dat F*cking Vet!!! En zo heet dan ook het dieptepunt op de lijst, gezongen –nou ja, gezongen- door de winnares van “Meisjes in de jungle”, die in dit nummer haar bimbobelevenissen nog eens de revue laat passeren.
De vraag is waar dit naar toe gaat. Is popmuziek nog uitsluitend een vluchtig wegwerpartikel geworden? Of is het de bedoeling dat we elke echte artiest moeten gaan bekijken en daarvoor een vermogen moeten wegtikken? En zijn de hitjes van nu de DJ-samples van morgen? Muziek als een steeds verder aangelengde ranja. Die top 40 of 100 stelt in ieder geval niets meer voor. Daar hoef je de radio niet meer voor aan te zetten. En dat doen we in dit internettijdperk dan ook niet meer. Je luistert tenslotte op het moment dat het jou uitkomt. En dat is maar goed ook, dan heb ik er in ieder geval geen last van.