De crisis is een feit en die zal nog wel even blijven. Het gevolg is dat mensen minder te besteden hebben en daardoor ongezonder gaan leven. De sportschool wordt te duur en de vette hap is en sneller klaar en een stuk goedkoper dan gezond voedsel. En ondanks de antirooklobby: ik zie vooral mensen veel roken die het eigenlijk niet zo breed hebben. En roken is inmiddels ook een dure hobby geworden. Eén van de vijf redenen waarom zorgverzekeringen nog meer onbetaalbaar worden heten welvaartsziekten, maar het zijn eigenlijk vaak de mensen met lagere inkomens die hieraan lijden. Het wordt hoe langer hoe vaker aangetoond dat rijkere en beter opgeleide mensen veel gezonder eten en leven en welvaartsziektes of andere problemen pas veel later krijgen.
Een ander probleem is dat de techniek voortschrijdt en men medisch telkens, helaas tegen hogere kosten, tot veel meer in staat is, waardoor de mensen ouder kunnen worden, maar dat daar wel een prijs voor betaald moet worden. Gevolg is dat verzekeraars ziekenhuizen dwingen te specialiseren, om te voorkomen dat er bijvoorbeeld veel te dure apparaten de halve tijd werkeloos blijven. Ik hoor dat er al ziekenhuizen zijn die overwegen om 24 uurdiensten te gaan draaien met de echte dure apparaten. Onlangs werd er ook al door een verzekeraar gemopperd dat er van een bepaald instrument er vier maal te veel van in Nederland in gebruik zijn. Je zult iets moeten doen om de zorg aan iedereen te kunnen verlenen tegen een aanvaardbaar bedrag.
En ook de vrije tarieven die door de liberalisering voor meer concurrentie zouden moeten zorgen heeft er tot nu toe alleen maar geleid dat de kosten hoger worden.
Door de toenemende kosten en schadelast dwingt de overheid dat verzekeraars grotere reserves moeten gaan aanhouden. Dat kan alleen gefinancierd worden uit een verhoging van de premies.
En verder kleedt de overheid het basispakket uit, of voert een schimmig beleid met jaarlijks wisselende claimmogelijkheden, zoals dit jaar bijvoorbeeld met de stoppen-met-roken-middelen.
Verder is de vergrijzing een probleem. Ik zie het bij mijn eigen 84-jarige moeder, die elk jaar dat ze leeft twee keer zoveel medische kosten moet maken dan het jaar er voor. En zoals mijn moeder zijn er zeer veel. Vraag je aan oude mensen, die zichzelf mensen van de dag noemen, hoe ze zouden willen sterven, dan zeggen ze vaak allemaal hetzelfde. Het liefst gewoon onverwacht ’s nachts in de slaap. Geen lang ziekbed, geen onuitputtelijk gedokter, geen onnodige last voor familie en vrienden.
Wat is de praktijk: als iemand een aanval krijgt met zijn 85 lentes, wordt er alles in het werk gesteld de patiënt in leven te houden en weer op te lappen, terwijl in veel gevallen vanaf dat moment de kwaliteit van het leven fors afneemt of zelfs in de ogen van de patiënt er niet meer is.
Doctoren hebben nu eenmaal plechtig beroepsmatig beloofd mensenlevens te rekken en als er een kans is, waarom zou deze niet worden gepakt?
Wat mensen kunnen doen is een wilsbeschikking opstellen –ook wel met een zwaar woord euthanasieverklaring genoemd- waarin je aangeeft dat je bij een leven aan beademingsapparatuur je leven wil laten beëindigen. Ook zou je kunnen verzoeken uit het leven te willen stappen wanneer je in een situatie beland wat het eindstadium is van een kwaadaardige ziekte of een ernstige chronische ziekte als geen zinvolle behandeling meer mogelijk is en als die ziekte daardoor gepaard gaat met ondraaglijk lijden als ernstige pijn, kortademigheid of invaliditeit, die leidt tot volledige afhankelijkheid van anderen voor de algemene dagelijkse levensverrichtingen als eten, drinken, toiletgang en aan- en uitkleden.
Deze verklaring kan dan door de persoon en gevolmachtigde worden ondertekend en één exemplaar moet worden bewaard in het medische dossier van de huisarts en een exemplaar thuis.
Beter is nog ook dit aan te geven in een SOS hanger en daarin verwijzen naar de brief bij arts of thuis, zodat ook niet zomaar beademing of reanimatie wordt toegepast, als er een situatie kan ontstaan zoals hier zojuist is geschetst.
Als mensen hier zich duidelijk over zouden uitspreken zou veel leed en ook veel kosten worden bespaard. En het klinkt hard om geld en leven in één adem te verbinden, maar duidelijke keuzes zijn een effectief middelen om kosten in de zorg enigszins te beteugelen. En het voorkomt discussies bij familieleden aan het ziekbed, die ertoe kunnen leiden dat er grote ruzies gaan ontstaan, die nog jaren voort kunnen slepen. Je wilt toch niet overal “het familiediner” op afsturen?
Maar het zijn wel ethische vraagstukken en vooral mensen met een zwaar religieuze binding kunnen levensbeëindiging zien als een besluit tegen de wil van God. Duizenden jaren geleden toen deze godsdiensten ontstonden was er nog nauwelijks sprake van gezondheidszorg en was alles de wil van God en kon geen mens beslissen over leven en dood. In mijn optiek zou je de helpende hand van de mens nog steeds kunnen zien als een daad van God. En dat geldt ook voor geboortebeperking. Het kan toch nooit God’s bedoeling zijn geweest om een mensonwaardige maatschappij te scheppen?