Ik heb altijd een beetje meelij met de NS en ProRail als het weer extreme vormen gaat aannemen.
De treinen krijgen vierkante wielen, de wissels staken, de stroom geleidt niet, de elektronica weigert.
Het is altijd wat. En telkens wordt er beterschap beloofd. Dan voert ProRail grootschalige oefeningen uit om alles te testen. Zelfs afgelopen donderdag deed men dit nog. En dan valt er een bescheiden pakje sneeuw, bij een relatief lage temperatuur. Dan is in één keer de hele infrastructuur van ProRail ontregeld. Nog voor de sneeuw gesmolten is, worden er al weer kamervragen gesteld, omdat ProRail zich niet aan de afspraken houdt. Alsof zij er iets aan kunnen doen dat koning Winter zo genadeloos toeslaat. Ja, in de SLA (Service Level Agreement) met het geprivatiseerde spoor staan allerlei afspraken hoe ProRail moet garanderen dat onder alle omstandigheden de dienstverlening op peil blijft. En zo niet; dan volgen er sancties.
En wat zijn die sancties dan? Alle gestrande passagiers een kop koffie gratis, of een keer met korting reizen met de trein? Dat zijn geen sancties, want de reiziger betaalt dit uiteindelijk toch allemaal zelf. Of een sanctie dat de prijzen van de treinkaartjes niet met de inflatiecorrectie omhoog mogen? Dan is er één ding zeker: het jaar erop rijden de treinen ook niet bij extreme weersomstandigheden. Want dan moet er ergens bezuinigd worden en dat kan uitsluitend uit het potje onderhoud. Op andere plaatsen kunnen ze dit niet ophoesten, want nog belangrijker als onderhoud is dat de treinen voldoende capaciteit hebben en op tijd rijden. In mijn ogen is de privatisering van infrastructurele netwerken onzin. Je kunt dit niet op een Angel-Saksische wijze besturen vanwege de monopoliepositie. En nu worden er waarschijnlijk vragen gesteld aan de minister, die de schuld kan doorschuiven naar ProRail, die zich weer beroepen op overmacht. En daar zit wel iets in. Als we de treininfrastructuur moeten inrichten op allerlei extreme situaties wordt het openbaar vervoer onbetaalbaar. Dus er is geen marktwerking. Klanten zijn niet bereid veel meer te gaan betalen voor een treinreis. Andere vervoermiddelen worden dan interessanter als alternatief. En dan komen we bij de auto uit. Die belast de infrastructuur van Nederland nog erger en is veel milieuonvriendelijker dan de trein.
Kijk je naar het nieuws van gisteren dan zie je dat alle aandacht uitgaat naar gestrande treinreizigers. Maar naast het treinleed stond er ook nog eens 830 kilometer (1,5 keer op en neer van Maastricht naar Leeuwarden) file op de weg.
Normaal lukt het ze nooit, maar deze week hadden de weerlieden exact aangegeven wanneer het ging sneeuwen: vrijdagmiddag. Nu woon ik in Nederland met deze wetenschap. Je kunt twee dingen doen: 1-Je probeert te vermijden dat je de straat op moet of 2: ik doe net of er niets aan de hand is en tart het noodlot. We hebben toch een sluitende overeenkomst met ProRail en de wegen worden toch door onze minister van infrastructuur en milieu schoon gehouden?
Helaas gelooft een groot deel van ons Nederlanders in de maakbaarheid van de samenleving en gaan dus gewoon op weg in de volle verwachting dat iedereen zijn afspraken nakomt. Wat een naïviteit! Veel van deze mensen hadden ook kunnen beslissen een middagje vrij te nemen, vóór het slechte weer naar huis te gaan, of thuis te gaan werken. Nee, dat doen we niet. We gaan lekker ons laten verrassen om vervolgens -lekker Nederlands- op iedereen te mopperen, behalve op jezelf.
Wen er alvast maar aan. Als het klimaat extremer wordt en de crisis houdt aan zie ik geen wezenlijke verbeteringen in infrastructuur gerealiseerd worden en zal dit leiden tot nog meer verrassingen. Wellicht moeten we meer leren te anticiperen op dergelijke situaties en zorgen dat je persoonlijk vermijdt dat je in de problemen komt in plaats van de schuld bij een ander weg te leggen. Want als je wijst naar een ander wijzen er minimaal drie vingers naar jezelf.