Deze hele week zijn we van seconde tot seconde op de hoogte gehouden over de toestand van de in de sneeuw verongelukte prins Friso. Vreselijk dat het gebeurd is, maar eerlijk: het is natuurlijk wel zijn eigen schuld. Met een lawinewaarschuwing van factor 4 op max. 5 is het erg aanlokkelijk als risicosportliefhebber om off-piste te gaan skiën. En dat doe je dan terwijl je er nauwelijks voor geprepareerd ben. Geen lawine-airbag, enkel het dragen van een klein zendertje, was de extra maatregel die de prins had genomen. En dan wordt er verteld dat de prins een ervaren skiër is. Dat snap ik niet. Friso is een man die 186 uur per week werkt, dus waar heeft hij die ervaring opgedaan?
Dat jaarlijkse uitje naar Lech is leuk, maar een ervaren skiër is iemand die in de winter elke dag op de latten staat. En dat deed hij zeker niet, dus zo ervaren was hij nu ook weer niet. Hij heeft dus bewust risico genomen en dan kan het dus verkeerd aflopen.
De autoriteiten geven bij gevaarlijke omstandigheden wel waarschuwingen af, maar verbieden het skiën bijna nooit als er echt gevaar dreigt. Dat is wel een beetje hypocriet. Men weet dat er bij lawinegevaar er een veel grotere kans is op ongevallen, maar doordat de economische belangen van het skiën in de Alpenlanden torenhoog zijn, zal men niet zo gauw zeggen dat het niet meer mag. Nu er een ongeluk gebeurd is met een publiek figuur komt de discussie toch wel weer een beetje op gang,
Doordat de prins niet alleen was, en de begeleider wel de nodige veiligheidsmaatregelen had getroffen, kon er razendsnel een reddingsoperatie op gang komen. Een complexe operatie, die achteraf eigenlijk al kansloos was, gezien de duur van het geheel. Maar het geloof dat door uiterste inspanning en vereende krachten een mensenleven zou kunnen worden gered zorgde voor een groot optimisme.
En toen lag die verongelukte prins in coma in het ziekenhuis. Uiterlijk leek er niet veel aan de hand. De prins was echter erg lang zonder zuurstof geweest en zijn hart had 50 minuten stil gestaan. En toch was er hoop. De deskundigen struikelden over elkaar in de televisiestudio’s om uit te leggen dat er wel degelijk kansen waren dat de prins er goed vanaf zou komen. Toch was de berichtgeving eenzijdig en typisch. Er werd gezegd dat de prins nog steeds buiten kennis was en niet buiten levensgevaar. Die ontkenning vind ik apart in deze berichtgeving. Voor mensen is zo’n ontkenning ook moeilijker te begrijpen. Om het beter te duiden hadden ze moeten vermelden: “De prins is buiten kennis en nog steeds in levensgevaar”. Zeker ook omdat men al bijna een week ditzelfde bericht uitstuurde, was er al een veeg teken aan de wand.
Er ontstaat een soort tunnelvisie. De media, aangevuld met gerenommeerde professoren bleven maar uitleggen dat het best wel mogelijk was dat alles goed zou komen. Het is in zo’n situatie not done om te zeggen dat het wel eens verkeerd zou kunnen aflopen. Dan ben je een doomdenker of zwartgallig en dat willen de mensen niet horen. Toch spraken de statistieken het optimisme tegen als het ging om kans op herstel. Door het nationale gevoel van hoop werd hierdoor vreselijk naar de wil van het volk gepraat. Des te groter was de teleurstelling toen bleek dat het helemaal niet goed zou komen en de man wellicht nooit meer bijkomt, zoals volgens de statistieken al verwacht was.
Het blijkt dus dat de mensen echt tot het uiterste blijven hopen tegen beter weten in. Het begint al met de reddingsoperatie. Er zijn nauwelijks voorbeelden bekend waarbij iemand, die langer dan een kwartier zuurstofloos onder de sneeuw heeft gelegen, op den duur nog ongeschonden blijkt. Toch wilde men geloven dat bij onze prins dit wel het geval was. Hij mag dan blauw bloed hebben, maar het blijft toch ook een gewone mens. Dus op het moment dat de prins werd uitgegraven waren zijn kansen al klein. Alle inspanningen daarna tot de stabilisatie in het ziekenhuis verkleinden zijn kans alleen maar. Ethisch gezien zijn artsen en verpleegkundigen verplicht om levensreddend werk te verrichten. En dat doen ze ook, zelfs al weet men op dat moment al dat het niet goed komt. Wellicht moet hier eens een maatschappelijke discussie over worden gestart, al is deze nog ingewikkelder dan bij andere ethische kwesties als abortus of euthanasie.
En dan, na een week, smelt de hoop en komt de vrees boven. Het is dus toch foute boel. Weliswaar is de prins niet dood, maar een kans op enige vorm van herstel lijkt uitgesloten. Alle optimistische berichten bewijzen de relatieve kennis van de zogenaamde deskundigen en zetten ze ook in hun hemd.
En misschien vervloek je wel de ethische overwegingen van het reddingswerk. Dit wetende had je misschien liever direct afscheid willen nemen. Want een patiënt die verder leeft als een plant gijzelt zijn gehele omgeving. Vrouw en kinderen kunnen maar moeilijk verder met hun leven, want ze zullen altijd rekening willen of moeten houden met de in coma verkerende persoon.
In Nederland is er al een ethische verschuiving op gang. Als één van de meest liberale landen ter wereld denken we na over euthanasie en zelfbeschikking over het leven. Randvoorwaardelijk is wel dat de persoon waarom het gaat, zelf dit aangeeft. Maar mensen gaan hier pas over nadenken als ze oud zijn.
En Nederland vertaalt zo’n situatie als nu met prins Friso –als handelsvolk- natuurlijk naar geldelijke maatstaven. Daarom zijn er geen revalidatieklinieken die dergelijke patiënten behandelen. De kosten zijn veel te hoog, zeker als genezing lijkt uitgesloten. Daarmee zouden ze het zorgsysteem teveel belasten. Enkel wanneer de persoon jonger is dan 25 jaar heeft men in ons land nog een behandelplaats.
En privé klinieken die dergelijke revalidatiehandelingen buiten het zorgsysteem om doen zijn er simpelweg in Nederland niet. En uitzonderingen toestaan voor een lid van de koninklijke familie zal direct tot veel vragen leiden, waar het koninklijk huis niet op zit te wachten.
Voor prinses Mabel en de Koninklijke familie zal een moeilijke periode aanbreken. Ik wens ze daarbij veel sterkte toe.