Toen ik 19 jaar oud was, werd ik gekeurd voor militaire dienst. Nog in de ban van de PSP was ik vast van plan om wegens gewetensbezwaren te worden afgekeurd. Zover kwam het echter niet. Men hield een pollepel voor mijn ogen en er ging een streep door mijn formulier. Ik kreeg geen kans om te weigeren; om fysieke redenen was ik al niet in staat geacht om het land te verdedigen. Ik heb er geen moment om gerouwd. Het heeft me waarschijnlijk 1,5 jaar van mijn leven opgeleverd, die anders als verloren zouden moeten worden beschouwd. Het is nu bijna 40 jaar later en nog steeds denk ik er zo over. We hebben een landleger, een luchtmacht en een marine, maar geen vijand meer. Dus ik vraag me af waarom heeft ons land dan nog een leger? Natuurlijk, we hebben verantwoordelijkheden in vredesmissies. Dat vind ik een goede zaak. Ook ter bescherming van onze handelsvloot door het bestrijden van zeerovers is een taak die ik vanuit onze nationale context wel kan plaatsen.
Maar waarom moeten wij dan aanvalswapens hebben zoals Apache-helicopters, JSF’s en Patriot antiraketsystemen? De lompe, zware Leopardtanks staan gelukkig te koop, maar wie moet er nu wat mee? Verkopen aan mistige regimes zal politiek niet worden geaccepteerd en elk normaal regime heeft deze dikzakken niet nodig en er zelf waarschijnlijk ook nog een berg van staan. Leopardtanks kun je namelijk niet inzetten tegen ddos-aanvallen, maar ook de JSF’s, de Apaches en de Patriotsystemen niet. Wat voor oorlogen denken wij te moeten voeren. Vooral rechtse mensen vinden dat we een “breed” klassiek leger moeten hebben met zowel inzet mogelijk vanuit de grond, de lucht en de zee.
In de tweede helft van de 19e eeuw hebben we ons ook enorm vergist in onze militaire aanpak. We dachten met onze Hollandse waterlinie en een aantal forten op strategische plekken ons land goed te kunnen verdedigen. En toen kwamen de vliegtuigen, die zomaar over alles heen vlogen en eenvoudig mensen en spullen konden droppen in het door ons zogenaamd beschermd gebied. Waarom kopen we nu JSF’s, een enorm geavanceerd toestel dat superieur is aan dat van de vijand –wie?- maar feitelijk alleen een wapenwedloop op gang brengt. En zijn zelfs die moderne JSF’s in staat onze oorlogen in ons voordeel te beslissen. Nee, want de bedreigingen die op ons af komen kunnen niet met jachtvliegtuigen en aanvalshelicopters worden afgeweerd.
Als klassiek leger zou je jezelf moeten gaan specialiseren. Dat wil zeggen: maak een krijgsmacht uit land, lucht of zee. En dan zou ik zeggen: kies voor de marine. We hebben van oudsher veel handelsbetrekkingen en een goede staat van dienst op het gebied van zeeoorlogen. Met de marine kunnen we de schepen uit onze economische regio beschermen. Verder alleen nog een beperkte multifunctionele krijgsmacht die ingezet kan worden bij vredesmissies. En stop met het idee dat we een klassiek leger hebben om ons land te verdedigen. Als we worden aangevallen is hoe dan ook ons leger machteloos. Onze nieuwe militaire kwaliteit zou namelijk de cybermacht moeten worden. Cybermacht? Ja, want we zijn namelijk al in oorlog, al wordt er niet geschoten. Onze bedrijven en overheden worden bijna dagelijks aangevallen door cybercriminelen en gezien de aard en de omvang lijkt het op een georganiseerde misdaad. En wie zegt dat dit niet door een regime wordt ondersteund dat ons systeem lam wil leggen? En wat is ons antwoord? Niets. De bedrijven en overheden zetten zelf de boel weer overeind en wachten geduldig de volgende aanval af. Hopelijk met een iets veiliger systeem gaat men dan verder. Maar onze cyberwereld centraal beschermen tegen de virtuele vijand is er niet bij. We blijven ons concentreren op fysieke oorlogsvoering. Oorlogsvoering die met de inzet van de moderne communicatiemiddelen hoe langer hoe meer een guerilla-oorlog zal zijn. Het is zeer moeilijk of eigenlijk onmogelijk om bescherming te bieden met het klassieke wapentuig.
Oorlog zal hoe langer hoe meer van achter een monitor worden gevoerd. Je ziet dat zelfs in het klassieke oorlogsvoeren onbemande vliegtuigen –drones- spioneren en wellicht gaan bombarderen. Dat betekent dat een oorlog hoe langer hoe meer de gewone man gaat treffen of het systeem en minder militairen. Oorlog voeren wordt daarmee hoe langer hoe complexer en zal alleen gewonnen kunnen worden met intelligentie en niet met kanonnenvoer. Een goede reden om verder te bezuinigen op defensie en meer te investeren in onderwijs. Kennis is macht tenslotte.