Deze week heb ik al een paar keer onmachtig mijn handen ten hemel gereikt en God gevraagd waarom hij zoveel weeffouten heeft gemaakt tijdens de schepping en daarna. Denk nu maar niet dat uw columnist nu bekeerd is en een creationist; maar mijn eerste zin zou wel de gedachte moeten zijn van alle idolate volgelingen van de Heer. Om dicht bij huis te beginnen: de mazelenepidemie in de Bible Belt. Al sinds mensenheugenis kennen we een nationaal vaccinatieprogramma om de gemeenschap te beschermen tegen enge ziektes. Een Godvrezende volgeling is van mening dat de mens niet mag ingrijpen en kinderen met een onschuldig antivirusje niet mag beschermen omdat het tegen Gods wil is. Niemand heeft God ooit gezien.
Zijn zoon heeft een aantal jaren volgens de Christenen in mensengedaante zijn omgeving willen beïnvloeden om een manier van leven te prediken waarin liefde en vergeving centraal stonden. In heel het idioom van Jezus Christus proef ik nergens dat een ouder zijn kinderen niet mag beschermen. De wonderen die de zoon van God als mens heeft verricht hadden ook vaak het effect dat mensen die bij hem kwamen weer genezen werden; dus ook hij liet dat niet over aan de wil van God.
Want als God het wel had gewild, zouden niet alleen mensen als Lazarus worden genezen, maar zouden ziektes in zijn geheel zijn uitgebannen. De meeste volgelingen van het Christendom zien in zo’n verhaal terecht dat menselijk ingrijpen wel degelijk mag van God. Maar tijdens de reformatie zijn er extreme ideeën ontwikkeld, waarin een deel van de volgelingen van mening werd, dat wij als mensen niet kunstmatig mochten ingrijpen om onszelf gezond te houden. Het is God’s wil dat iemand ziek wordt en mogelijk ook weer beter. Diegenen die het niet overleven zijn het gevolg van de straffe God’s voor ons losbandig leven. Boeten zullen we!
Heeft Jezus ooit de bedoeling gehad om te zeggen dat we angst voor de Heer moeten hebben? Liefde en vergeving staan haaks tegenover sancties en schuld. Als Jezus achteraf had beseft hoe zijn woorden over liefde en vergiffenis zijn verkracht, had hij waarschijnlijk zijn mond gehouden en nooit het Woord verkondigd: parels voor de zwijnen. In mijn ogen is de angstcultuur die uit de reformatie -maar ook vroeger bij de katholieken- heerste, juist gekweekt door de kerken om de macht naar zich toe te trekken. Als je de Heer –lees de diender van de kerk- niet dient ga je naar de hel of op z’n minst naar het vagevuur, werd mijn ouders nog voorgehouden. Als het geloof gebaseerd is op angst, is besturen een stuk simpeler. Mensen corrigeren zichzelf omdat ze zich schuldig en bang voelen.
Dus geen spuitje tegen de mazelen en daarmee je hele omgeving in gevaar brengen. Inentingsprogramma’s tegen besmettelijke ziektes hebben pas effect als iedereen eraan mee doet. Je draagt dus als ouder een deel van de collectieve verantwoordelijkheid om verspreiding van de ziekte te voorkomen. Al heb je principes; je hebt niet het recht je medemens in gevaar te brengen, zeker omdat deze medemens het allerbelangrijkste wil beschermen van zijn aardse bestaan: het leven. En omdat deze medemens wellicht niet gelooft in een hiernamaals, is het leven het enige waarvoor hij in ieder geval wil strijden. In onze individualistische, democratische samenleving waarvan ook deze extreem-religieuze bevolkingsgroep deel uitmaakt, zou het recht van de meerderheid moeten gelden en zelfs moeten worden opgelegd. Te gemakkelijk worden er voor allerlei groepen in de regelgeving uitzonderingen gemaakt, ondanks een democratisch besluit. En zeker in deze mogelijke levensbedreigende situaties zou een verstokte minderheid deze invloed niet mogen hebben.
Dat zou een hoop leed voorkomen. Wil men toch kiezen om toch eigen regels te hanteren, dan zou ik zeggen: vertrek en sticht een kolonie waar de mazelen, de pokken en de rode hond welig kunnen tieren, ver van onze beschaving. Maar blijf je hier; volg dan de regels die we als gemeenschap in meerderheid hebben ingesteld.
Een tweede vorm deze week van ongepast blind religieus enthousiasme vind ik heel eng: de gekte rondom de Paus. Franciscus de 1e, een eenvoudige monnik neigt een reispaus te worden. Dat is het ergste soort. Met oerconservatieve denkbeelden worden deze week duizenden jongeren in Brazilië gehersenspoeld. In de arme landen waar de heilige vader komt zal dit leiden tot bevolkingsexplosies door de verkondiging dat het gebruik van anticonceptiemiddelen niet de wil van God is. De gevolgen zijn nu al bekend: massasterfte door gebrek aan voedsel of overlevingskansen. De wil van God. Een evolutionair proces naar de apocalyps zul je bedoelen; strak geregisseerd door extreem religieuzen gefundeerd op angst en hoop voor het hiernamaals. Of het nu om Christenen gaat of om Mohammedanen.
Zelfs Jezus twijfelde op het einde van zijn leven in de hof van Getsemané: “Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan mij voorbijgaan! Maar laat het niet gebeuren zoals ik het wil, maar zoals u het wilt”.
Vergeef het hun, want ze weten niet wat ze doen.