Nog geen jaar geleden was er na de verkiezingen, ondanks de aanhoudende crisis, plots een vorm van euforie, toen bleek dat zowel de VVD als de PvdA als de twee grootste partijen uit de verkiezingsstrijd kwamen. Weg met de verbleekte Balkenende en het broeierige confessionele bolwerk; tijd voor iets nieuws. De VVD die kort daarvoor nog te maken had met een afkalvend electoraat richting Wilders en de PvdA die vanuit het niets met de nieuwe leider Samsom een zeer opvallende comeback maakte en piekte op het juiste moment. Door de uitslag waren beide partijen veroordeeld tot elkaar, zeker als er snel een kabinet zou moeten worden geformeerd. En de druk was hoog om dit te doen.
De crisis vroeg om duidelijke leiders en om een half jaar te gaan soebatten over punten en komma’s gunden men zichzelf geen tijd. De generatiegenoten Rutte en Samsom wilden snel aan de slag en vonden een model waarbij min of meer de portefeuille werd verdeeld. Deze kaarten zijn voor jou en daar doen wij niet al te moeilijk over, en deze kaarten zijn voor mij en daar mag jij niet te veel over zeuren. Een pragmatisch model, waar geen recht gedaan wordt aan de politieke uitgangspunten en ideologieën van de partijen. Bij elk voorstel moet soms de ene partij en soms de andere partij flink water bij de wijn doen. Het gevolg is dat vooral de achterbannen van de twee grote partijen erg morren. Bij de Partij van de Arbeid is dat het meest duidelijk. Bij deze partij wordt er flink op los gediscussieerd en dat gebeurt zeker niet altijd binnenskamers. PvdA-leden hebben daarbij soms de neiging het eigen nest te bevuilen, door onderlinge meningsverschillen in de publieke arena te beslechten, of althans zeer openlijk te bespreken. Gek genoeg wordt zo’n eerlijkheid niet gewaardeerd door de buitenstaanders. Het publiek ervaart dit als draaikonterij en wordt onzeker over wat de partij nu werkelijk wil. De eenvoudige burger aan de zijlijn houdt van duidelijkheid. Doordat er nu veel onderwerpen langs komen waarvan de VVD de kaarten heeft gekregen, is er bijna een opstand voelbaar binnen de PvdA. Onderwerpen als schaliegas en de F-35, de Joint Strike fighter, verdelen de partij. Ook de bewindslieden zitten op zich niet te wachten om met deze initiatieven mee te gaan, maar de VVD is aan zet, dus die mogen met recht inbrengen dat men verder wil met deze initiatieven. Als men in het kabinet al zou gaan sputteren zou dit zeker lijden tot een kabinetscrisis, en daar is Nederland nu ook niet mee gebaat. In feite hebben de PvdA en de VVD elkaar gegijzeld, waardoor er altijd compromissen uit komen waar niemand blij mee is: de oppositie niet en ook de helft van de zittende regering niet. Kortom een politieke meerderheid is eigenlijk tegen bijna alle voorstellen. En dat dan ook de voorstellen door de eerste kamer moeten worden geloodst, waar het zittende kabinet geen meerderheid heeft, zorgt voor een politiek verlammend effect.
Binnen de VVD, wat een veel geslotener bolwerk is dan de PvdA, rammelt het ook ernstig. Veel interne problemen, omdat nogal wat bestuurders en partijleden betrokken zijn bij praktijken die tegen of net over het randje zijn. Vandaar dat men in de partij besloten heeft dat mensen met een politieke functie een integriteitsverklaring moeten tekenen; iets wat bij de Partij van de Arbeid sinds jaar en dag al regel is. Weliswaar ligt men bij de VVD niet rollebollend over de straat zoals bij de PvdA, maar het publiek is niet blij met de affaires bij de VVD. Het bevestigt het beeld dat politici baantjesjagers en zakkenvullers zijn..
Het publiek wil bestuurders die oprecht en integer zijn en zeker geen zelfverrijking als belangrijkste doel hebben.
Dus aan de ene kant een voor de buitenwereld zwalkende partij en aan de andere kant een partij met een integriteitsprobleem krijgen momenteel logischerwijs niet meer het vertrouwen van een jaar geleden, toen eindelijk de confessionele achterkamertjespolitiek op een zijspoor werd gezet.
Het gevolg is dat de populariteit van beide partijen is afgebrokkeld tot een bedenkelijk niveau. Een kabinet dat alleen maar besluiten neemt waar niemand blij mee is. En als ze nu het economische tij mee hadden, dan waren de gevolgen waarschijnlijk niet zo groot en zouden de ‘slechte’ voorstellen worden gecompenseerd door een goed draaiend land. Maar niets van al is waar. We raken als rijk land hoe langer hoe verder achterop en de voorgestelde bezuinigingsmaatregelen, beginnen vooral merkbaar te worden bij de zwaksten in de samenleving. Ook de PvdA ziet dit met lede ogen aan, maar kan met een lege portemonnee niets doen. Hierop wordt de partij door het publiek verweten niet sociaal te zijn, maar er is geen keus. Als de rekening alleen gelegd zou worden bij de sterkste schouders zou de VVD de samenwerking met de PvdA direct opzeggen. Haal je een euro weg bij een arme mens, dan is het effect veel groter dan een tientje bij een rijke. Zelfs met een tientje minder kan de rijke nog steeds volwaardig meedoen in de maatschappij, terwijl dit bij een arme mens kan betekenen dat men geen vlees meer kan eten. Het enige wat men als sociaal democratische partij kan doen is damagecontrol. Zorgen dat de vangnetten blijven bestaan en hopen op betere tijden.
Maar de publieke opinie is hier blind voor.
De oppositie doet ondertussen niets. De enige waarvan je nog weleens wat hoort is D66. Die had eigenlijk mee moeten doen in dit kabinet, maar werd niet gevraagd, omdat het getalsmatig niet nodig was. En vandaar sputtert Pechtold af en toe.
Van verderop links en recht, Roemers en Wilder hoor je helemaal niets meer. Die wachten gewoon tot het kabinet vanzelf in elkaar stort om te profiteren bij de volgende verkiezingen. Maar als ze zelf regeringsverantwoordelijkheid hadden moeten dragen waren ze ook geen steek verder gekomen en waren we waarschijnlijk nog verder weggezakt in de crisis. Dat weten ze zelf ook, maar dat vergeet het publiek. Die krijgt hoe langer hoe minder vertrouwen in de politiek en beginnen er genoeg van te krijgen. Ik ben benieuwd hoeveel mensen er nog gaan stemmen. Terwijl dit toch het belangrijkste recht is wat je hebt.