Dit jaar gaat misschien voor het eerst sinds jaren de zorgkostenpremie naar beneden.
De zorgverzekeraars zeggen resultaten te hebben geboekt door beter in te kopen, mede ingegeven dat door vervallen patenten bepaalde veelgebruikte medicijnen goedkoper in te kopen zijn. Daarom kan het allemaal net iets goedkoper. Allemaal cosmetisch, want de kosten gaan uiteindelijk weer flink stijgen. Minister Schippers vertelde deze week op TV dat over enkele tientallen jaren wellicht bijna de helft van je inkomen naar zorgvoorzieningen zullen gaan als we niet ingrijpen. Logisch als we allemaal ouder worden en dus ook meer tijd hebben om ziek te worden. En de behandelingen worden duurder en complexer en is nu nog voor bijna iedereen toegankelijk of je nu twee of 92 bent. De vraag is of dit zo kan blijven. Er zal een flink ethisch vraagstuk moeten worden opgelost. Een strakke lijn van zorg tot een bepaalde leeftijd verstrekken is weliswaar helder maar niet eerlijk. Mensen die hun leven lang gezond geleefd hebben en nog goed in het leven staan en iets gaan mankeren zouden daardoor gestraft worden. Maar ook dat vergt een stevige beoordeling om dat vast te stellen.
In meerdere opzichten beslist iemand dan voor leven of dood, kwaliteit of geen kwaliteit. Dat zijn zware beslissingen. Onze artsen hebben nu de opdracht ons altijd beter te maken, maar dat wordt dus onbetaalbaar. Een ethische discussie zal er ontstaan en is eigenlijk al begonnen. Deze week werd het donorcodicil weer onder de aandacht gebracht, omdat in Nederland je zelf moet kiezen of je donor wil zijn of niet. Gek genoeg haal je dan maar zo ongeveer de helft van de mensen over om “Ja” te zeggen. Voor wat hoort wat zou ik zeggen. Waarom niet alleen ontvanger van gedoneerd materiaal kunnen zijn als je zelf ook “Ja” hebt gezegd tegen het donorschap? Daarmee zet je de mensen wel aan het denken en zal de drive om “Ja” te zeggen veel groter zijn. Maar dit druist weer in tegen de opdracht van doctoren om ons onder alle omstandigheden beter te maken. Een ethische discussie is onvermijdelijk.
Zorg zal altijd iets moeten hebben van een solidariteitsbeginsel om de toegang tot de zorg mogelijk te houden. In Amerika denken grote groepen hier heel anders over en zien een solidariteitsheffing voor zorg helemaal niet zitten en denken dat ze alleen maar voor een ander betalen. Ze zijn zelfs in staat gebleken een heel land een paar weken lam te leggen om te trachten deze solidariteitsheffing te ondermijnen. Typisch dat juist de meest religieuze Amerikanen tegen gezamenlijke gezondheidszorg zijn en daarmee het verhaal van het brood en de vissen geheel aan zich voorbij laten gaan.
Een ander onderwerp over zorg zijn de voorgeschreven medicijnen. Een tijdje terug moest ik voor een kleine huidaandoening een zalfje hebben. Een zalfje dat niet in het zorgpakket zit. Ik ga met deze vraag naar de apotheek en daar vraagt men mij of ik nog andere medicijnen gebruik. Dit was niet het geval, waardoor ik met een gerust hart het huismerk-zalfje in ontvangst nam na eerst €8,50 te hebben betaald. Een paar maanden later was het tubetje op en moest ik een nieuwe gaan halen. Hup, naar de drogist en jawel, daar hadden ze dezelfde zalf van hun huismerk en ik rekende €5,50 af. Aanzienlijk goedkoper, maar geen advies. Het wordt nog schimmiger. Mijn zorgverzekeraar wil mijn zorg organiseren volgens zijn eigen spelregels. De regelknop is geld. Als ik een behandeling daar doe kost het niets; op een andere plaats moet ik een eigen bijdrage betalen. Zo gingen we een paar jaar geleden naar een tropisch land en moesten we wat spuiten hebben en malariatabletten. Door de verzekeraar werden we naar een bepaald bureau gestuurd. De artsen daar deden hun ding en bestelde de malariatabletten via een internetapotheek. Ook hier gold weer: als ik ze zou gaan halen bij mijn eigen apotheek was ik meer geld kwijt. Tabletten zijn tabletten, dus ik had geen bezwaar om deze via een internetapotheek te laten bezorgen. Maar als ik een medicinaal zalfje haal bij de drogist, via internet tabletten krijg aangeleverd en ook nog de door mijn huisarts voorgeschreven medicijnen ophaal bij mijn eigen apotheek: wie heeft er dan nog zicht op mijn dossier?
Niemand dus, want het elektronische patiëntendossier is er niet gekomen, dus zal elke arts waarvoor ik verschijn alles bij mij moeten uitvragen om een medisch beeld te krijgen. Kostbare verspilling en een grote kans op fouten.
De internetapotheek die mij malariatabletten verstrekte stuurt regelmatig mailtjes om te vragen of ik niet alle medische diensten bij hen wil afnemen. Enerzijds is het aanlokkelijk. Mijn zorgverzekeraar heeft afspraken met deze apotheek gemaakt, waardoor de medicijnen goedkoper zijn. In sommige gevallen betekent dit ook voordeel voor mij, zoals met de malariapillen. Een ander sterk punt is dat de internetapotheek jou als klant ziet en een portaal aanbiedt om mijn medicijngebruik in beeld te brengen. Daarmee kan ik zelf bepalen aan welke arts of instelling ik de gegevens verstrek en kan daarmee kosten drukken in het medisch proces. Maar omdat de internetapotheek mij niet a-la-minute kan helpen ben ik aangewezen op de lokale apotheek voor spoedeisende medicijnen. Dat zou betekenen dat plaatselijke apotheken alleen nog maar zouden worden ingezet in spoedeisende situaties. De lokale apotheek, die zich op een behoorlijke bereikbare locatie moet vestigen en daarmee dure huisvestingskosten heeft versus een vanuit een fabriekspand opererende landelijke apotheek die alle volume en daarmee winst afroomt. Ik vrees dat het aantal apotheken daarmee drastisch zal afnemen, waarbij de kwaliteit onder druk zal komen te staan: lange wachtrijen, moeilijke bereikbaarheid, afnemende service. Tijd dus dat de patiënt of liever klant zelf een erkend medicijndossier zou moeten kunnen bijhouden, dat verplicht zou moeten worden overlegd bij het verstrekken van nieuwe medicijnen; zowel bij drogisterijen als apothekers. Op basis van deze gegevens zou de verkoper een advies moeten verstrekken over de aan te kopen medicijnen en bij een negatief advies moeten verwijzen naar de huisarts. Maar ondanks dat hierdoor de kwaliteit hoger wordt en de kosten lager, zal dit echt zomaar niet worden ingevoerd. Daarvoor zijn er teveel grote partijen met zeer grote belangen aan zet. Doormodderen dus.