Ik rijd een auto. Een hekel heb ik niet aan autorijden, maar ik rijd liever voor mijn plezier dan voor mijn baas. Helaas moet ik nogal eens ergens in het land zijn. Onze firma is verspreid over diverse locaties en hoewel ik eigenlijk gevestigd ben in Tilburg spreek en zie ik regelmatig collega’s in den lande. Als we een groot internationaal bedrijf zouden zijn geweest hadden we allang dat gereis beteugeld. Maar vele van mijn collega’s zijn van de oude stempel en vinden een (lease-)auto een onmisbaar emolument en tevens belangrijk statussymbool.
Alle besluitvormers behoren tot de groep van leaserijders. Hoewel er wordt gezwaaid met reductie van CO2 output en duurzaam ondernemen zijn er nauwelijks activiteiten om het autorijden tussen de vestigingen en daarbuiten te beteugelen. Af en toe wordt er melding gemaakt hoeveel kilometer we met z’n allen wel niet maken, maar tot maatregelen komt men niet.
Zo kunnen we inmiddels wel tussen diverse vergaderruimtes op verschillende plaatsen met videoconferences werken en ook conference calls zijn mogelijk, maar bijvoorbeeld buiten de organisatie met klanten een videoconferentie opzetten is niet mogelijk. Ja, men is er mee bezig, maar er gebeurt niets. Formeel moet bij minder dan 15.000 declarabele kilometers per jaar de lease-auto worden ingeleverd. In de praktijk houden maar een paar afdelingen zich aan deze afspraak.
Veel van onze medewerkers wonen in steden. Het hebben van een auto in de stad is geen goedkope hobby. Parkeervergunningen, dure parkeergarages en een crime om de stad in en uit te komen. Jonge mensen zijn niet meer zo gefixeerd op de auto. Waarom zo’n duur stinkding? Als ze met het openbaar vervoer gaan komen ze mensen tegen waarmee je een praatje kunt maken en kun je ook werken of met je smartphone gaan gamen, communiceren of werken met je tablet of notebook.
Jonge mensen zullen de auto dus gaan mijden.
En met die auto worden we alleen maar belazerd. De mooiste emissie-uitstootcijfers worden aan de nieuwe modellen toebedacht. Gek genoeg gaat het de nieuwe eigenaren niet om het milieu te sparen, maar een zo laag mogelijke bijtelling te krijgen voor de leaseauto. Die uitstootcijfers zijn op een zodanige wijze berekend dat de bestuurder nog niet in de richting komt van deze opgave als hij werkelijk gaat rijden in de auto. In de praktijk verbruiken de auto’s soms tot wel 2x zo veel als is opgegeven. Volledig elektrische auto’s komen nu op, maar hebben als nadeel dat ze milieuonvriendelijke accu’s hebben, zwaar zijn en een actieradius hebben, waarmee je een rondje rond de kerk kan rijden. Bovendien maken ze gebruik van secundaire energie: om een accu op te laden moet je eerst stroom opwekken uit vaak milieuonvriendelijke bronnen, waarmee al een fors rendement wordt ingeleverd. Het milieutechnische voordeel zit in het gebruik: men rijdt zoevend door de straten zonder CO2-uitstoot. Maar eigenlijk nog alleen te gebruiken rondom de stad met zo’n kleine actieradius. Deze vorm van mobiliteit is nog lang niet volwassen en zeker niet het antwoord op de huidige mobiliteitsproblemen.
Waar het antwoord wel in zou moeten zitten is het afschaffen van het eigenaarschap van de auto. Op andere vlakken beginnen we dit al een beetje te proeven. Vroeger kochten we onze muziek, maar door het downloaden stalen we de muziek omdat dit eenvoudig mogelijk was. Om toch tot een verdienmodel te komen, huren we of gebruiken we muziek via Spotify of Deezer of dergelijke diensten tegen een relatief lage prijs. Hier zie je al dat er na jaren malaise er weer meer verdiend gaat worden aan muziek. Dus geen kasten vol met platen of CD’s in je huis, maar gewoon gebruik maken van je smartphone, tablet of mediaplayer die de gedistribueerde muziek weergeeft waar je maar wilt. Met films gaat het ook die kant op en als we de auto niet meer zien als penisverlengend statussymbool, maar een efficiënt, betaalbaar vervoermiddel gaat dit ook bij de auto gebeuren.
Een probleem is nog de verzekering. Als eigenaar van de auto ben je verantwoordelijk voor de auto zelf (het casco) evenals de aansprakelijkheid wat ermee gebeurt (WA). Dat laatste is onlogisch, want de auto zelf kan niet handelen. Dat doet de bestuurder. De bestuurder zou dus het aansprakelijkheidsrisico moeten verzekeren. Doordat de eigenaar van de auto in het huidige systeem nu opdraait voor de schade door de bestuurder, waardoor hij bijvoorbeeld zijn no-claimkorting kan verliezen bij een aanrijding door een derde partij, zal hij niet staan te springen z’n auto aan Jan en Alleman uit te lenen. Maar als de bestuurder aansprakelijk zou zijn is dit veel interessanter. Zowel een aanrijding met derden als de eigen schade zou dan zonder probleem verhaald kunnen worden op de bestuurder. Helaas is het systeem nog niet zo en is de eigenaar nog wettelijk verplicht het WA-risico af te laten dekken.
Nog interessanter wordt het als we meer zouden gaan carpoolen, ondersteund met Apps. Ultiem wordt het als de auto niet meer door mensen hoeft te worden bestuurd. Dan is de prikkel nog meer weg om een auto te bezitten. Maar eer dit zo ver is zijn we nog wel minimaal 1 of 2 decennia verder.
Met goede wil zouden we ons mobiliteitsprobleem goed aan kunnen pakken. Het grootste probleem is dat het gedrag van de mensen hiervoor moet worden aangepast. En dat lukt niet zo maar.