In een ziekenhuis kom je niet voor je lol. Omdat je lichaam zelf niet in staat is je er weer bovenop te krijgen hebben we medische hulp nodig en dat voeren we in deze instellingen uit. Het kan ook voorkomen dat je zo ernstig ziek bent, dat je hier overlijdt. De meeste overledenen die ik heb gekend zijn ook hier gestorven. Niets vreemds. Dat mensen in een kist het ziekenhuis verlaten is niet de primaire opdracht aan het hospitaal. Het ziekenhuis, een bedrijfsverzamelgebouw met enorm veel verschillende competenties, zal zonder meer haar best doen om te voorkomen dat patiënten overlijden. In de eed van Hippocrates hebben artsen immers beloofd mensen niet te doden.
Hoewel dit inmiddels een wat omstreden onderdeel is van de eed, omdat de eigen keuze voor levensbeëindiging ook door artsen wordt uitgevoerd. Toen in 400 voor Christus deze eed werd ingesteld gingen mensen veel eerder dood, leefden korter en leden daardoor vaak minder lang. Het is een zegening dat we een leven van een mens kunnen rekken door medische ingrepen, maar dat hoeft niet te betekenen dat de kwaliteit van het leven voor het individu daarmee beter wordt. Mensen vinden het soms wel genoeg om nog verder door medische verzorging en medicijnen op de been gehouden te worden, terwijl alle kwaliteit van het leven verloren is. Ze willen dan uit het leven stappen en zullen daarbij geholpen moeten worden. Vandaar dat de eed op dit gebied momenteel omstreden is. Maar dood gaan we uiteindelijk allemaal: thuis, in een ziekenhuis, in een verpleeginrichting of onderweg.
Ziekenhuizen staan onder toezicht van de Nederlandse Zorgautoriteit. Die adviseert over de spelregels, die dan politiek worden goedgekeurd door de regering Zorgaanbieders en verzekeraars voeren de spelregels uit. Minister Edith Schippers van Volksgezondheid vindt dat de ziekenhuizen transparant moeten zijn over het aantal sterfgevallen, zodat patiënten kunnen kiezen waar ze wel of juist niet behandeld willen worden.
Vaak ben ik het met deze minister wel eens, maar dit vind ik een slechte maatregel.
Een ziekenhuisbehandeling is geen aankoop van een auto. Bij een auto kun je tamelijk objectief gegevens vergelijken en daarop een keuze bepalen. Ik noem bewust tamelijk objectief, want in de praktijk wordt de consument een rad voor ogen gedraaid, omdat de specificaties toch niet helemaal vergelijkbaar zijn of zijn opgetekend onder optimale condities. Bij een ziekenhuisbehandeling is dat veel complexer. Er spelen veel zaken die het voor jou lastig maken om te kiezen; veel lastiger dan bij een autokeuze.
Zo ligt er vaak een relatie tussen jouw huisarts en ziekenhuisartsen in de buurt. Men kent elkaar, vertrouwt elkaar en jouw huisarts zal mee helpen beoordelen welke arts jou in het ziekenhuis kan helpen. Wat doe je dan? Ga je dan niet naar dit ziekenhuis omdat er gemiddeld 3% meer mensen sterven?
Tweede reden waarom het moeilijk is om te kiezen: de verzekeraar. We zijn niet ver meer af van het moment dat de verzekeraar bepaalt waar je de zorg afneemt. De verzekeraar heeft net als jij er belang bij dat je in leven blijft. Aan een dode verzekerde valt niets te verdienen. Verzekeraars hebben dus intensieve afspraken met ziekenhuizen over de kwaliteit van de zorg. Bovendien hebben ze een sturend mechanisme: de premie. Als je de zorg afneemt in de voorkeursziekenhuizen van de verzekeraar, kan dit voor jou goedkoper uitvallen. En geld speelt ook voor verzekerden vaak een belangrijke rol.
Een derde en niet uit te vlakken reden om te kiezen voor een bepaald ziekenhuis is de afstand tot je woonplaats. Bij een 3% lager sterftecijfer van een ziekenhuis gaan mensen niet zomaar 100 kilometer verderop zich laten behandelen.
Waarom dan zo’n competitieve maatregel als het sterftecijfer opgeven?
Ziekenhuizen moeten dus de sterftecijfers aanleveren vanaf vandaag. Gisteren ergerde ik me dood op TV aan een jonge juffrouw van de zorgautoriteit, die zo van een marketingafdeling van een autofabriek had kunnen komen. Via allerlei statistische vergelijkingen ontstaat dan de rating per ziekenhuis en ziektebeeld, waarbij het gemiddelde op 100 wordt gesteld. Er zijn een aantal variabele elementen opgenomen in de berekening die dan een gewogen cijfer weergeven. Zeker is dat niet alle factoren bekend zijn en gewogen worden. Voer voor discussie dus. En die discussie is er volop. Er zijn ziekenhuizen die vanwege de criteria weigeren hieraan mee te werken en riskeren nu geldboetes. Wanneer scherp is welke criteria van belang zijn voor een goed cijfer zullen ziekenhuizen de cijfers zodanig gaan beïnvloeden dat ze er goed uit komen. Pure windowdressing dus.
Op zich is niemand van plan om dood te gaan in een ziekenhuis, behalve wanneer er sprak is van palliatieve zorg. In principe gaat men naar een ziekenhuis om te genezen. Als een patiënt dus te horen krijgt dat er in zijn ziekenhuis gemiddeld 3% meer mensen aan de ziekte dood gaan waarvoor jij moet worden behandeld, raak je alleen maar nerveus. Dat doet het genezingsproces zeker geen goed. Ook niet, omdat jij als patiënt daar geen enkele invloed op kan uitoefenen.
Het bezig zijn met die cijfers zorgt er ook voor dat misschien patiënten worden weggestuurd uit het ziekenhuis. Ook kost het bijhouden van dergelijke gegevens geld. Geld dat beter aan de zorg zelf besteed kan worden.
Elke arts en ziekenhuis heeft er baat bij dat men goed over ze spreekt. Laat dan niet deze dubieuze negatieve cijfers zien, maar juist de zaken waar men goede resultaten heeft gehaald. Dat geeft de patiënt hoop en dat werkt veel positiever. Van mij mogen de sterftecijfers afsterven al voor ze zijn geboren.
{mp3re