Binnenkort zijn er weer verkiezingen voor Europa. Als je de media geloofd hebben wij als Nederlander allemaal een hekel aan Europa. Deze anti-Europa-houding is modieus bij het journaille. Lekker trappen tegen de torenhoge kosten, dubieuze regelgeving en besluitenloosheid. Deze sentimenten worden naar hartenlust gevoed door de uitersten van het politieke spectrum: de PVV en de SP. Allerlei uitvergrote incidenten doen vervolgens het werk om het er nog maar even wat dieper in te smeren dat Europa ons niets biedt.
Maar stel dat we geen Europa hadden gehad: dus geen kolen- en staalunie, geen Benelux, geen EEG en geen EU. Dan waren we nu niets. Juist in de glorietijd van Europa hebben we ons met Europa in het achterland economisch ontzettend goed kunnen ontwikkelen en een positie ingenomen waar menig land jaloers op kan zijn. En nu de crisis zijn sporen trekt krijgt Europa de schuld.
Ja, misschien was de invoering van de Euro te vroeg, maar we hebben een lagere inflatie en rentestand dan ooit te voren. Misschien hadden we Europa niet zo snel uit moeten breiden met landen, die een eeuw geleden nog in de middeleeuwen waren. Vooral de economische gevolgen zorgen ervoor dat het negatieve sentiment nog meer wordt gevoed. Misschien waren deze beslissingen helemaal niet slecht geweest, als we Europa ook echt wat meer daadkracht hadden kunnen geven, zoals een bankenunie en een mechanisme om ongewenste arbeidsmigratie tegen te gaan. Want vooral is door de rechtse signatuur van de EU Europa geworden tot een het bolwerk van “munt en markt”, maar waar is de mens? Het reguleren van Europese vrijheden komt de rechtse meerderheid in Europa goed uit; bedrijven kunnen goedkope arbeidskrachten aantrekken uit achtergebleven Europese landen. Vanuit het liberale denken wil men dan vervolgens zo weinig mogelijk regels. Het gevolg: Europeanen worden economisch tegen elkaar uitgespeeld, met als gevolg dat het verschil tussen arm en rijk alleen maar groter wordt. Maar juist regels zouden ervoor kunnen zorgen dat we het allemaal wat beter kunnen krijgen. Als we de Europeaan als mens centraal zouden stellen in plaats van alleen het maar te hebben over begrotingstekorten en de vrije markt, dan zou Europa juist kunnen zorgen voor een veel betere verhouding van arbeid en welvaart. Bedrijven besteden nu hoogwaardig werk uit aan Zuid-Europese landen, omdat daar de werkeloosheid onder hoog opgeleide jongeren hoog is en men daar dus bereid is voor een veel lager loon te werken. Nearshoring noemen ze dat bij het bedrijf waar ik werk. Het lijkt goedkoop, maar alles moet worden vertaald en je moet wel heel goed kunnen specificeren om iemand 1500 kilometer verder in een andere cultuur iets voor jou te laten doen wat voldoet aan je eisen. Theoretisch zou dit zo moeten werken, maar de praktijk is anders. In Nederland krijgen we nu hierdoor ook hoogopgeleide werkeloze jongeren. Wat schieten we ermee op? Het is überhaupt al onzinnig om werk dat ook dicht bij huis gedaan kan worden naar verre landen uit te besteden. Het heen- en weer gesleep van goederen en kennis over de aardkloot maakt ons niet echt maatschappelijk verantwoord. Europa zou juist in staat moeten zijn de werkgelegenheid in de afzonderlijke landen te stimuleren om de kennis binnen bereik te houden. Daarmee maken landen zich ook minder afhankelijk van elkaar. Los de problemen in de regio op en stimuleer dit, zoals men dat al jaren doet met de landbouw. Alleen niet met het idee om de steun permanent te doen, maar impulsen te geven tot autonome groei van de regio’s. Door de te grote vrijheid van de markt in Europa nu keren de autochtonen zich tegen de nieuwkomers uit Europa: men vindt dat ze onze banen weg pakken en breken onze cao’s open zodat we tegen slechtere condities ons werk moeten doen.
Dit zou juist niet het gevolg moeten zijn. Europa zou de mens meer centraal moeten stellen. Zorgen dat hun inwoners allemaal voordelen hebben van Europa, werk hebben en zich hier veilig voelen. Door Europa hebben we ook al lang geen oorlog meer –bedenk dit ook. Maar het is lastig. Europa is ook één grote Babylonische spraakverwarring. Met 28 landen en zo mogelijk nog meer talen is het lastig communiceren in Brussel. Als land heb je het recht je in je eigen taal uit te drukken, waardoor alles vertaald moet worden. Een enorme industrie rondom het Europees parlement is hierbij ontstaan, die de besluitvaardigheid niet ten goede komt. Het rationaliseren van de talen tot wellicht de vier grootste lijkt logisch, maar is tegen het democratische beginsel: iedere inwoner in Europa is gelijk en wordt niet achtergesteld. Als jij je uitsluitend kunt duiden in je eigen taal dan heb je hier het volste recht toe. Als we al tot een Europese taal zouden komen –bijvoorbeeld het Engels- dan zou iedere Europeaan ook tweetalig opgevoed moeten worden. Dat is zeker nog niet het geval. Onlangs heb ik nog een bezoek gebracht aan het Europese parlement en daar werd me duidelijk dat democratie niets te maken heeft met doelmatig werken. Hoe graag we dit ook willen: Europa verandert in een dictatuur als we dit willen bereiken.
Snelheid is dus niet echt haalbaar, maar zorg dat we de juiste dingen afspreken in Europa en wel van binnen uit.. Binnenkort gaan we naar de stembus. De eurosceptici zullen u vooral vragen niet te gaan of te stemmen op hun eigen eurosceptische partijen, waarmee Europa niets kan. Nederland is een klein landje aan de zee en heeft Europa keihard nodig om te overleven. Als we dan een Europa zouden krijgen die de mens veel meer centraal staat, dan komt de Europese agenda ook dichter bij u als Europeaan, Nederlander, Brabander of Dongenaar. En als u besluit in dat stemhokje een keuze te maken besef waar u uit te kiezen hebt: markt, munt of mens. Aan u de keuze.