De belangrijkste politiefunctionaris in ons dorp is de wijkagent. Dit is de agent die het dichtst bij de burger staat. Zijn of haar taak is er vooral op gericht dat zaken niet uit de hand lopen. In plaats van direct bonnen schrijven zal een wijkagent eerst met de betrokkenen in gesprek gaan. De wijkagent heeft een belangrijke observerende taak. Hij of zij kan (laten) ingrijpen als de agent grote overtredingen ziet en kan zelf ook ingrijpen als hij of zij van mening is dat door zijn of haar optreden vervelende zaken kunnen worden voorkomen. De wijkagent heeft een algemene opsporingsbevoegdheid en kan dus op alle gebieden ingrijpen en verbaliseren.
Verder is de wijkagent meestal het eerste contactpunt van de burger met de politie. De dames en heren zijn ingedeeld naar postcodegebied, waarbij er twee wijkagenten altijd eenzelfde postcode als wijk hebben. Als beiden niet bereikbaar zijn wordt een buurwijkagent ingezet bij calamiteiten. Het gevolg van deze indeling is dat in principe maar maximaal 16 uur per dag een wijkagent met inside kennis van de wijk beschikbaar is. Blijkbaar vindt men dit voldoende.
In Dongen wonen ongeveer 25000 mensen en volgens de nieuwe norm van 5000 mensen op één wijkagent zouden we dus vijf wijkagenten in Dongen moeten hebben. In de werkelijkheid hebben we er maar vier. Toen ik ter voorbereiding op deze column bij de nationale politiesite ging kijken bleek dat er twee agenten zijn opgesteld voor mijn postcode: een man en een vrouw. De man herkende ik vaag, de jonge vrouw heb ik nog nooit ontmoet. In het verleden had ik wel regelmatig contact met de wijkagenten, maar de vertrouwde namen die het vak toen hier uitoefenden zijn van het toneel verdwenen.
Rechtstreeks contact opnemen met de wijkagent is niet echt mogelijk. Je moet het algemene nummer 0900 8844 bellen en dan word je doorverbonden, Je kunt ook een contactformulier op de website invullen. Dat kan niet anoniem, want het formulier heeft juist de bedoeling dat de agent jou gaat opzoeken. Voor anonieme meldingen moet je 0800-7000 bellen. Dus de burger maakt bij aangifte een selectie op internet wat de reden van zijn melding is en wordt dan 9 van de toen keer doorverwezen naar het generieke telefoonnumer als er geen internetformulier of internetprocedure is. Gelukkig kun je bij echte acute, ernstige zaken nog 112 bellen, want het administratieve woud waarin je terecht komt als het niet echt acuut of ernstig is, vergt een gegrond administratief inzicht. In principe wil de politie bereiken dat alle relevante informatie via formulieren en procedures al is ingewonnen, voordat je een agent spreekt. En ben je niet zo administratief ingesteld, dan bel je het algemene nummer, waar ze je opnieuw proberen te verleiden je melding of aangifte via internet te doen. Wil je langskomen? Dat kan uiteindelijk ook nadat je hebt gebeld. En waar je dan naar toe moet wordt dan afgesproken, want op de politiesite staan geen adressen. Als dus een buitenlander mij vraagt waar het dichtstbijzijnde politiebureau is, dan hoop ik dat hij Engels spreekt en een smartphone of tablet met internet heeft. Fysiek contact met een politieambtenaar is alleen rechtstreeks mogelijk door de wijkagent aan te spreken. In Rijen kun je nog wel een bureautje vinden. Maar waar?
De PR van de politie is alleszins belabberd. Op de site van de gemeente Dongen legt men uit wat het verschil is tussen een BOA –niet de slang maar een ambtenaar – en een wijkagent. Opvallend is dat op de site eerst wordt uitgelegd wat het verschil is. Als je niet echt thuis bent in de terminologie en de werkwijze van onze handhavers is het wel nodig dat dit wordt uitgelegd. BOA’s hebben een beperkte bevoegdheid en voeren een deel van de politietaak uit. De BOA’s in Dongen –drie stuks- hebben de bevoegdheid om op de terreinen van de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV), de afvalstoffenverordening en algemene verkeersregels in te grijpen en te verbaliseren. Deze ambtenaren zijn in dienst van de gemeente en je kunt ze bereiken door 14 0162 (ofwel het gemeentehuis) te bellen of ze aan te spreken. Ook hier is een direct telefonisch contact niet mogelijk. Door het ontbreken van de algemene politietaak worden BOA’s vooral gezien als bonnenschrijvers. Ook verwijst de site naar politie.nl om in contact te treden met de wijkagent. Hoeveel en welke wijkagenten actief zijn staat niet op de site. Ook de link naar de site van de politie is niet gekoppeld aan de pagina waar je de wijkagent kunt opzoeken, maar aan de hoofdpagina.
In 2014 -waarin we overlopen van communicatiemogelijkheden- is het zeer opmerkelijk dat zulke belangrijke functionarissen enkel via filters kunnen worden bereikt. Bovendien moet de burger goed op de hoogte zijn met administratieve processen op het internet om niet te verdwalen. Het hele proces wordt opgehangen in de digitale informatie-inwinning en komt daardoor ook in het systeem van de overheid. Het begint een beetje op een politiestaat te lijken. Volgens mij willen burgers een agent kunnen aanspreken of kunnen bellen; direct contact dus. Met vier agenten in een groot dorp als Dongen, zonder een politiepost en alleen internet en een callcenter als ingang wordt dit heel moeilijk.