Als het gaat om de landsgrenzen van ons landje aan de Noordzee hebben er daarbinnen sinds het vertrek van de Duitsers geen oorlogshandelingen meer plaatsgevonden. Dat is nu 70 jaar geleden. We zijn natuurlijk wel betrokken geweest bij diverse “vredes-“missies, die soms maar moeilijk van oorlogsmissies waren te onderscheiden. Als soldaten zo’n agressieve missie hebben meegemaakt, hebben ze het dikwijls erg moeilijk als ze terugkomen in ons vredige land. Ze hebben last van stemmingswisselingen en houden er soms zelf een posttraumatisch stress syndroom aan over. Dat is niet voor niets. Oorlog is mensonterend en wreed.
De vraag is waarom we ons in hemelsnaam bemoeien met al deze etnische en religieuze conflicten all over the world? Om een soort van vredesstichter te zijn klinkt humaan en nobel, maar in de praktijk betekent dat, dat je een kant kiest en wil zorgen dat de overwinning daar terecht komt. Vervolgens worden na de overwinning de voormalige tegenstanders vaak vervolgd en berecht voor oorlogsmisdaden. Ze waren tenslotte fout. Maar is dat ook zo? Zijn de overwinnaars vaak zelf ook geen oorlogsmisdadigers? Vreemd genoeg vraagt bijna niemand zich dit af. De overwinnaars zijn helden.
Voor vele conflicten lijkt het duidelijk: er zijn twee partijen: de goede en de kwade. Maar de conflicten worden complexer de laatste jaren. Vaak werden er bij conflicten verre mogendheden –vooral de Amerikanen- gevraagd om orde op zaken te stellen. Ook de Amerikanen zitten eigenlijk niet echt op oorlogen te wachten. Ze hebben een enorme staatsschuld en een zeer traumatisch verleden op dit gebied. Liever zien ze dat de problemen in de regio worden opgelost en daarbij willen ze eigenlijk alleen maar ondersteunen. En liefst op een manier dat er geen onderdanen sneuvelen. Het gevolg is dat de Amerikanen coalities aangaan met regionale belangengroepen. Maar vaak hebben deze weliswaar dezelfde vijand, maar zijn minimaal even barbaars dan de vijanden. Vanuit een politiek standpunt wordt met zo’n groep samengewerkt, maar na de overwinning moordt deze groep de bevolking uit, omdat ze van de verkeerde tak van het geloof zijn. Er ontstaat dus weer een nieuw conflict. Vooral in het Midden-Oosten is dit schering en inslag. De Syrische leider Assad is een schurk, maar de IS zijn nog grotere schurken. Moet je dan met Assad samenwerken? En welk probleem wordt er opgelost? Wordt de haat tegen de Amerikanen en het westen niet alleen maar groter? Je vraagt je af wat er nu werkelijk achter zit dat de Amerikanen en ook wij ons bemoeien met deze conflicten ver van ons huis. Macht en geld blijken de belangrijkste drijfveren. In landen waar niets te halen is, zoals Somalië, etteren conflicten al menige tientallen jaren en daar brandt niemand zijn vingers aan. Maar waar olie of gas in de grond zit, wil men wel meehelpen waardoor de eigen belangen gediend blijven.
Terug naar Nederland. Vraag de man in de straat of hij het van belang vindt dat we in Mali of Afghanistan zijn en hij zal dit niet bevestigen en waarschijnlijk terug vragen waarom we daar in hemelsnaam zitten. De conflicten worden steeds moeilijker te doorgronden en voor je het weet worden we hier veel dieper in getrokken en zijn we zelf onderdeel van het strijdtoneel geworden. Je ziet al dat we die kant uit aan het bewegen zijn. Twintig jaar geleden zijn we begonnen het leger zowat af te breken en nu zie je dat we het heel normaal vinden dat we weer meer geld gaan steken in defensie. We vinden het blijkbaar nodig onszelf te herbewapenen, omdat we de wereld minder vertrouwen. Xenofobe partijen wrijven het erin dat alles wat vreemd is, niet goed is en dat je alleen jezelf of je eigen soort maar kunt vertrouwen. Met vele voorbeelden wordt dit dan kracht bij gezet. De mensen in het land worden bang en gaan dit geloven. En voor je het weet zijn we in een echt conflict beland en is het oorlog, tegen de Russen of tegen de extreme Islam. We zouden een zeer beschaafd volk moeten zijn. Ik durf te wedden dat geen ouder in Nederland zijn kinderen op de wereld heeft gezet om te dienen als kanonnenvoer voor het grote ideaal.
Puur economisch gezien kan een oorlog helpen om de in ons systeem noodzakelijke groei te stimuleren. De groei is er nu uit en eigenlijk zien we nu ook geen mogelijkheden om zonder die groei toch een tevreden samenleving te houden. Het is net als bij een bosbrand: het is verschrikkelijk, maar voor de natuur zelf is het beter. De uitgewerkte grond wordt weer overwoekerd door nieuw leven. Een wrede vergelijking, maar zolang we duurzaamheid niet serieus nemen ligt oorlog om de hoek.