Tot ongeveer 10 jaar geleden was er geen vuiltje aan de lucht. Een hele generatie was zo rond 58/59 vervroegd vertrokken uit het arbeidsproces. Ikzelf had een in de CAO vastgestelde pensioenleeftijd van 62 jaar: een mooi vooruitzicht. Met de rente van mijn pensioen was niet veel mis, zodat de pensioenfondsen mijn pensioen nog gewoon zou kunnen uitkeren als het zover was. Aan de minimum rendementseisen werd keurig voldaan en de dekkingsgraad van het pensioenfonds was ruim voldoende.
Toen begon men ineens te beseffen dat we allemaal ouder zouden worden. Paniek in de tent. Als we allemaal zo rond de 60 met werken zouden stoppen, dan had je er volgens de nieuwe statistieken slechts 2/3 van je leven opzitten, terwijl men bij de berekeningen ervan uit was gegaan dat dit ruim ¾ zou zijn. De verbeterde gezondheidsstaat zorgt er inmiddels voor dat we langer blijven leven en dat kost geld. De premies worden onbetaalbaar en in ruil daarvoor worden we wel boven de 90 jaar, waarvan we de laatste vijf jaar waarschijnlijk liever dood dan levend zouden willen zijn, gezien de inkomens – en zorgverwachtingen. Om deze hoge leeftijd te halen worden we nu gestalkt door allerlei gezondheidsfanaten, die je van alles proberen te verbieden om er maar voor te zorgen dat je “gezond” oud wordt. Je krijgt een schuldcomplex van hier tot Tokyo aangepraat omdat je te zout, te zoet, te veel of te vet eet.
Er dreigde ondertussen een enorm tekort in pensioenland. De enige optie om het tij te keren was om langer te werken en te stoppen met de VUT. Binnen een paar jaar was de VUT afgeschaft, inclusief alle regelingen, waar ook ik in had geïnvesteerd. De overheid bleek hierbij de meest onbetrouwbare partner. Gevolg: een la met premievrije woekerpolissen, waarmee je niks kunt, behalve de einddatum vooruitschuiven. By the way: de rente was inmiddels zover gedaald dat het rendement van deze polissen de kosten voor de overlijdensverzekering niet kon bijbenen. Na een aantal reparatiepogingen –aangevoerd door Annette Hertsenberg- bleek er maar één optie over: overzetten naar banksparen. Met een rendement van niks, maar ook geen kosten voor het belegde kapitaal pruttelt nu dit kapitaaltje door Straks -als ik dik 70 ben en eindelijk met pensioen mag – mag ik dit tegen een astronomisch tarief met de fiscus afrekenen. Waar we er ooit vanuit zijn gegaan dat we met een lijfrenteclausule vermogen van een hoog naar een laag belastingregime zouden verhuizen, zie ik nu dat wij- bijna 60-ers met een behoorlijk pensioenkapitaal- de nieuwe melkkoe van de staat gaan worden. Dus niet met een camper door Europa in blakende gezondheid nog 15 jaar genieten, maar ergens rond je 70e eindelijk eens een keer uitgeperst met pensioen mogen. Vervolgens heb je dan 50 jaar gewerkt en zal je er nog een baantje na deze pensioendatum bij moeten zoeken om nog enigszins het financiële niveau te halen dat je voor deze magische datum had. Want de pensioenen zijn verdampt door te lage rendementen.
Het kan nog erger. Over een paar jaar komen ze er achter dat wij –dan dikke 60ers- toch wel erg duur zijn. We worden er dan op het werk uitgebonjourd en omdat je niet tot je pensioendatum hebt gewerkt lever je dan zo’n 8% per jaar aan pensioenopbrengst in. Dus stel dat ik dan formeel met 70 met pensioen zou mogen, dan word ik bij een ontslag op 64 jarige leeftijd 48% gekort op mijn pensioen: dan houd ik ongeveer de helft over. Dan ben ik helaas genoodzaakt nog een betaalde baan te gaan zoeken, als die al te vinden is. Als ik geluk heb zijn er dan nog regelingen dat –omdat ik bijna 50 jaar heb gewerkt- er nog twee maanden een wettelijk gemaximeerd fooitje mee wordt gegeven op mijn 64e. Waarschijnlijk zal dit tegen die tijd al wel afgeschaft zijn, want dergelijke regelingen zijn wel erg jaren 90.
Bij deze vervroegde afvloeiregeling op mijn 64e betekent het dat ik eindelijk ruimte ga maken voor jongere mensen van bijvoorbeeld 25 jaar. Niet dat zij dezelfde baan krijgen als ik. Zij blijven ZZP-ers en zullen hun leven lang keihard moeten werken om een fatsoenlijke boterham te verdienen. Daarbij worden ze vanwege hun inkomensonzekerheid geweerd bij de banken als het om het verkrijgen van een hypotheek gaat. Zij zijn genoodzaakt een huis te huren in een segment dat niet bestaat. Ze verdienen meer dan het minimum, maar ze zijn niet vermogend. Een huis huren tussen de 700 en 1000 euro is niet mogelijk. Surprise: niet te vinden!! Dus zitten ze in een te duur huurhuis tegen een te laag salaris te vechten om de touwtjes aan elkaar te kunnen knopen en komen er financieel niet aan toe de noodzakelijke voorzieningen voor arbeidsongeschiktheid en pensioen te treffen. Hun pensioentoekomst is daarbij nog onzekerder dan van ons,-de bijna zestigers.
En ondertussen zijn de huidige 70-ers die met hun camper door Europa aan het toeren zijn aan het klagen dat ze telkens door nieuwe regelgeving financieel gepakt worden. Wie wordt er echt gepakt?
In euforie werd deze week verkondigd dat onze economie weer in een stevige lift zat. Terwijl juist zeven van mijn collega’s zijn ontslagen en van mijn vriendenkring ik zowat de enige ben die nog werkt. Werkelijk niemand uit die groep van werkeloze bijna 60ers heeft uitzicht op een baan. De groei van de economie gaat juist ten koste van de werkgelegenheid. De groei is er uitsluitend vanwege verdergaande automatisering en robotisering. Twee ontwikkelingen waardoor werk niet gekoppeld is aan mensen met arbeidswensen, salariseisen, ziekte en pensioenen. Kortom de top van het bedrijfsleven gaat hiervan profiteren, terwijl de koopkracht van de gewone man juist afneemt.
Tijd om eens na te denken over een basissalaris voor iedereen. En dat kan alleen betaald worden door belasting te heffen. Uit de nieuwe euforie volgt er nu een rechtse roep om de belastingen fors te gaan verlagen om zo arbeid goedkoper te maken. Dan wordt het weer interessant om mensen in dienst te nemen. Maar helaas, een robot zal nog goedkoper blijken te zijn. Als belasting wordt verlaagd zullen de vangnetten en de bronnen om een basissalaris mogelijk te maken opdrogen. Vervallen we allemaal in armoe.
Maar gelukkig ben ik een rasoptimist. Wat ik hier nu allemaal verkondig zal toch niet waar zijn? Of….