Ik kreeg vandaag een mail van Mijn.Overheid.nl met de volgende inhoud: “Dit bericht is belangrijk voor u en u wordt verzocht (binnenkort) actie te ondernemen. Meer informatie hierover kunt u vinden in uw Berichtenbox op MijnOverheid”. Ik was gelijk achterdochtig al bleek het onterecht. Op de televisie zie ik reclames langs komen met www.belastingdienst.nl/digitalepost. En dan komt er ineens een bericht binnen van Mijn Overheid. We moeten allemaal voorzichtig zijn met onze inloggegevens en de overheid gooit de ene na de andere portal over de schutting. Daarmee wordt het vertrouwen niet groter.
De blauwe envelop is verdwenen en de overheid wijst nu met een lange URL naar de vervanger: de digitale post. Waarom niet direct naar MijnOverheid.nl of Overheid.nl. Al deze portals zien er allemaal net iets anders uit en dat lijkt verdacht. En dat in een wereld waarin hackers voortdurend aan het hengelen zijn naar gegevens, phishing genaamd. Juist zo’n openbare aankondiging is de kans om gegevens te kunnen ontfutselen van onschuldige burgers. En zeker doordat de overheid er inmiddels vanuit gaat dat iedereen alles digitaal kan doen. Dan hebben ze mijn moeder van bijna 89 nog niet gezien. Die is net zo digitaal als een konijnenhok. Het is dat wij als kinderen met machtigingen overal toegang toe hebben om de digitale wensen van de overheidsinstellingen in te kunnen willigen, maar als dat niet het geval was, was de ramp niet te overzien. In dit geval wordt er te gemakkelijk gedacht dat iedereen zich van dezelfde middelen bedient. Eén groot voordeel van de analoge generatie is, dat ze zich niet zo laten opjagen door de digitale media. Maar daar worden ze nu wel voor gestraft.
Aan de andere kant zie je een deel van de bevolking doorslaan -vooral jonge vrouwen en meisjes- die volledig verslaafd is aan de digitale wereld en dat vooral aan social media als What’s App. Waar je ook loopt: overal zie je ze bij elk rustmomentje nerveus op hun smartphone kijken en vliegensvlug iets intikken op het apparaatje. Eén miljard volgelingen kent What’s App nu. Natuurlijk, het is handig dat je snel berichtjes binnen groepjes kunt verspreiden en het kost bovendien niets, maar moeten we nu altijd alles direct willen weten of melden?
Het gedrag van een What’s App groep is dat men ervan uitgaat dat iedereen direct kijkt als er een piepje van een ontvangen bericht wordt gemeld op de smartphone. En dat terwijl het een zogenaamd asynchroon communicatiemiddel is. Dat er destijds zo’n ophef was dat de verzender kon zien dat iemand jouw berichtje heeft gelezen -de twee vinkjes-, daarvan begrijp ik niks. Volgens mij is het juist de bedoeling dat verzonden berichtjes orden ontvangen. Het is maar goed dat die twee vinkjes er zijn, want als je mij een What’s App stuurt vergeet ik het vast om direct te kijken. Dat kan best wel een dag duren. Daarmee voldoe ik niet aan de digitale verwachting, maar als je een brief stuurt duurt het ook minstens een dag voordat de geadresseerde deze kan lezen.
In mijn ogen werkt de digitale wereld als een vervelende versneller. Door slimme digitale logistieke processen te maken kunnen we nu al bestellingen bezorgen op dezelfde dag dat ze besteld zijn. Het is een soort ratrace geworden om zo snel mogelijk te handelen. Het gevolg is dat de hele wereld paranoia dreigt te worden. Als mensen twee dagen voor Kerst cadeaus bestellen en deze de volgende dag niet binnen zijn omdat logischerwijs het systeem een dergelijke piek niet binnen 24 uur kan afhandelen, dan heeft de verzender of de pakketbezorger het gedaan en komt dit op het nieuws. Het is gemeengoed geworden dat de service zo hoog is en de klant vindt het niet meer acceptabel dat leveringen langer dan een dag onderweg zijn. We maken onszelf gek en we zijn boos en dodelijk ongerust als er vertraging optreedt in het proces. Met informatieoverdracht is het al precies hetzelfde. Alle ellende van de wereld ligt binnen 10 seconden voor uw neus. En in overkill: overal waar je in het nieuws op wordt geattendeerd staat ik het teken van slecht nieuws, 100 maal herhaald. Alsof we het niet door hadden na de eerste keer, dat er iets mis was. Vooral populisten maken misbruik van deze nieuwsopvatting van journalisten. Doen ze een foute uitspraak, dan wordt dit tig keer herhaald, waardoor ze een podium krijgen voor hun verderfelijke teksten, zodat ze alleen maar populairder worden. Over de dingen die goed gaan hoor je niets, dat heeft geen nieuwswaarde. Maar omdat de hoeveelheid informatie zo explosief is toegenomen de laatste tien jaar, denken we allemaal dat de wereld veel slechter is geworden. Dat blijkt helemaal niet het geval te zijn. De wereld is nog nooit zo veilig geweest dan in onze tijd. Maar we handelen alsof we elk moment het slachtoffer kunnen worden van geweld of terrorisme. De hele wereld hangt vol met camera’s en de Nederlandse politie gaat zelfs met automatische machinepistolen surveilleren. Eén ding is duidelijk: daar waar deze politiemensen staan zal niets gebeuren, maar op die andere 41525 km2 van ons land die niet bewaakt wordt door deze mensen: wat gebeurt daar? In 99,9999 % van de gevallen is dit dus helemaal niets. Maar momenteel kan Colijn’s citaat van vlak voor de 2e wereldoorlog: “Gaat u maar rustig slapen, de regering waakt over u” echt gelden: we hebben in nog nooit zo’n veilig land gewoond dan uitgerekend nu.