Hier staat dus: Zelfstandige zonder personeel zoekt kennismaking met chief executive officer. Ofwel: iemand zoekt een baan. De DLA’s -drieletterige afkortingen- worden overal gebruikt. Soms zijn het ook tweeletterige (IT) of vierletterige (PvdA), maar in alle bedrijfstakken en vormen van communicatie is er een jargon van afkortingen in zwang. Ik weet nog wel dat ik na mijn Rabobanktijd ging werken bij Interpolis. In het begin werd ik gek dat ik mijn nieuwe collega’s niet kon verstaan, terwijl we toch allemaal Nederlands spraken.
Vooral in de administratieve en informatiesector– ik wilde al bijna ICT-sector zeggen- is het gebruik van de drieletterige afkortingen waanzinnig populair. Ik voelde me in het begin daarom dom en achtergesteld, terwijl ik er niets aan kon doen. Ik vermoed dat ze zijn ontstaan omdat de betekenis achter de drieletterige term vele malen opgeschreven moest worden en het te veel moeite kostte om deze lange begrippen telkens in zijn geheel uit te schrijven. Zeker in de tijd dat we alles nog met de hand moesten schrijven of typten.
Je zou denken dat in de tijd dat de typmachines werden vervangen door tekstverwerkers men hiervan af zou stappen. Nee hoor, alles bleef bij het oude en de DLA’s bleven gewoon in gebruik. Tegenwerpingen om de drieletterige afkortingen geheel uit te schrijven hadden soms ook een technische verklaring. Tijdens de opkomst van de informatietechnologie was digitale opslagruimte duur en al die uitgeschreven afkortingen moesten ook in zijn geheel worden afgedrukt, zodat het ook nog eens meer papier en inkt verbruikte. Ook dit laatste argument snijdt inmiddels geen hout meer, omdat hoe langer hoe meer tekst digitaal wordt gelezen vanaf een scherm.
Waarom dan toch al die afkortingen en dan ook nog vaak in een vreemde taal (Engels)?
Door het overvloedige gebruik van afkortingen ontstaat er een soort geheimtaal. Alleen directbetrokkenen of geestverwanten snappen wat er staat. De afkorting is een begrip op zichzelf geworden en vaak weten de gebruikers van deze afkortingen niet eens waar de afkorting voor staat.
Op deze wijze schermen kennisspecialisten zich af van de rest van de wereld.
Ik probeer nog weleens in documenten een afkortingenlijst op te nemen. Vooral in omgevingen waar de afkortingen een begrip op zichzelf zijn is dit aan te raden. Maar het blijft vreemd dat je als buitenstaander een tekst, bedoeld om jou iets uit te leggen, zelf ook weer een lijst met verklaringen in zich heeft om jou uit te leggen wat er nu werkelijk staat.
Als je in mijn werkwereld kijkt dan zie je dat communicatiemensen het belangrijk vinden om helder de boodschap naar buiten te brengen. Zij vertalen de boodschappen van de geheimtaal naar Jip-En-Janneketaal. Maar zelfs binnen het bedrijf zijn er verschillende afkortingenjargons. Zo hebben boekhouders -die er ook wat van kunnen als het om afkortingen gaat – vaak weer andere betekenissen voor afkortingen dan informatici. Het bedrijf is ermee gebaat dat men elkaar verstaat en zo wil men komen tot één woordenboek voor het bedrijf. Alleen al met het afstemmen van dezelfde betekenis voor dezelfde term of afkorting kunnen hele afdelingen zich mee bezighouden.
En de toezichthouders vinden het belangrijk dat de betekenis eenduidig is, anders kunnen zij geen toezicht houden.
Afkortingen kunnen ook universeel worden. Vaak zijn de namen van organisaties of bedrijven afkortingen: Navo, PvdA, CDA, SP, NN. In sommige gevallen, zoals bij Navo zal bij het uitspreken van de afkorting nooit de volledige naam worden gebruikt: Noord Atlantische Verdrag Organisatie. Geen idee waar dit namelijk over gaat als je dit uitspreekt: is het een handelsverdrag? Nee, het heeft iets met een coalitie van landen te maken om elkaar te beschermen. O ja.
Specificaties worden ook vaak met afkortingen weergegeven: verbrandings- en voedingswaarden, inhoudsmaten etc. Ook hier zijn de afkortingen begrippen op zichzelf geworden. Vaak staan deze op piepkleine etiketjes op de producten vermeld. Doordat er hoe langer hoe meer voorschriften zijn om consumenten over de samenstelling van producten in te lichten, zijn we genoodzaakt afkortingen of coderingen als verwijzingen aan te brengen. Zolang we nog niet allemaal met een smartphone op zak lopen met bijvoorbeeld een augmented reality of QR toepassing om dit te kunnen opzoeken, zijn de fabrikanten genoodzaakt dit uit te schrijven. En door de beperkte ruimte vervalt men in coderingen en afkortingen.
Het gebruik van afkortingen zal nooit uit te bannen zijn. Sommige teksten worden juist weer onleesbaar als we alle afkortingen gaan uitschrijven, omdat ze tig keer gebruikt worden in een tekst. Maar we zijn doorgeschoten als het om afkortingen gaat. We zijn een soort toren van Babel aan het creëren met onze DLA’s. We verstaan elkaar niet en als je vals denkt lijkt het alsof het de bedoeling is dat we elkaar niet helemaal goed begrijpen. Dat geeft macht over de ander. Is dat stiekem niet de bedoeling?