Oud Worden

Ik werk zowat mijn hele werkende leven in de financiële dienstverlening waar ooit het geld door de gangen klotste. Aanvankelijk zou ik volgend jaar mijn laatste jaar ingaan omdat we ooit een pensioenleeftijd van 62 jaar hadden afgesproken, maar helaas: als het aan de regering ligt, zal ik daarna nog 5,5 jaar moeten werken. Niet dat ik een hekel heb aan mijn werk, maar als ik mijn familie voorgeschiedenis eens bekijk, dan zal ik daarna nog maximaal 10-12 jaar kunnen genieten van een pensioen. De pensioendatum wordt berekend op basis van de gemiddelde levensverwachting na de pensioendatum.

In de rijk gevulde pensioenpotten heeft men daarom voldoende gereserveerd om jou 19 jaar van een inkomen te voorzien. Dan gaan ze er dus vanuit dat ik ouder word dan 85 jaar, en dat is in geen enkele generatie van mijn familie ooit voorgekomen aan de mannelijke kant. Mijn vader, die met zijn 57,5 al thuiskwam heeft zelfs die 19 jaar niet gehaald.

En ondertussen willen we dat we allemaal gezond ouder worden. De medische wetenschap schrijdt voort. Dat wil zeggen dat farmaceutische bedrijven miljarden investeren en verdienen aan medicijnen die ons verblijf op deze aardkloot verlengen. De marktwerking zorgt er nu nog voor dat dergelijke vaak onbetaalbare medicijnen slechts voor een beperkte groep verkrijgbaar komt, maar wanneer we allemaal gezond ouder worden, stijgt de gemiddelde leeftijd waarop we sterven dus ook. Stel dat we hierdoor 10 jaar langer kunnen leven, dan zijn we genoodzaakt de pensioengerechtigde leeftijd naar 77 op te trekken. Zo niet, dan zullen alle pensioenbeloftes bijna met 50% moeten worden gekort.
Volgens de therapeuten, medici en iedereen die erdoor besmet is, moeten we gezonder gaan leven. Roken, drinken, fijnstof en vele andere gevaren moeten we gaan reduceren. We moeten ook flink bewegen. Dit alles om gezond oud te worden.

Het probleem met dat ouder worden is dat iedereen wel oud wil worden, maar niemand wil het zijn. De mooiste en vruchtbaarste jaren liggen voordat je het stempel oud krijgt. Het verlengen van levens gebeurt uiteraard en helaas alleen aan het einde. Natuurlijk zie ik ook wel dat ik nu met mijn 60 jaar minder oud was dan mijn vader destijds. Maar ook al word je 100; ergens vanaf pakweg 55-60 jaar beginnen de gebreken en daarvan komen er alleen maar bij. Levensverlenging betekent dus ook dat je langer met gebreken leeft en waarschijnlijk hulpbehoevender wordt.
Als je het levensniveau van pakweg 40 tien jaar langer vast zou kunnen houden, dan is het niet erg om ouder te worden en langer te werken, maar dat krijgen we niet voor elkaar.
De gezondheidsfreaks proberen dit wel door je allerlei geneugten trachten te ontzeggen, maar de vraag is of de kwaliteit van het leven daarmee beter wordt. Ik kan me voorstellen dat iemand die zijn leven lang genoten heeft en nergens op heeft gelet en met zijn 65e dood neervalt, wellicht gelukkiger is geweest, dan de 85 jarige die al 20 jaar incontinent en wezenloos eenzaam in leven wordt gehouden in een verpleegtehuis. En aangezien ons verblijf op aarde sowieso van tijdelijke aard is, teken ik dan toch liever voor de jong-gestorvene. Daarmee bespaar ik de gemeenschap en mezelf een hoop zorg en ellende. Maar we hebben helaas niet te kiezen.

Met de gezondheidszorg draaien we maar aan één knopje: ouder worden. Als je gezond bent en blijft is dat fantastisch ook al ontstaat er een financieringsvraagstuk aan het einde. De oplossing om mensen langer door te laten werken is in mijn ogen zinloos. Tal van beroepen stellen in deze tijd hoge eisen aan de werknemers op het gebied van opleiding en flexibiliteit en in sommige beroepen fysieke kracht. Punten die niet tot de kernkwaliteiten behoren van de oudere medemens. En als je dan toch oudere mensen op posities moet handhaven, omdat ze niet met pensioen mogen, remt dit de ontwikkeling van het bedrijf. Daar komt ook nog bij dat die oude knarren stikduur zijn. Ze zitten op het einde van de salarisschalen en belemmeren jongeren door te groeien.
Iedereen ziet dit, maar we hebben er niet op geanticipeerd.

Er zijn ook economen die zeggen dat die ouderen juist noodzakelijk zijn in het arbeidsproces, omdat onze economie zo sterk ontwikkelt, dat we dit met de huidige jongere generatie niet kunnen opvangen. Ook omdat blijkt dat de scholen niet de kwaliteit leveren, waar de markt om vraagt.
Wellicht moeten we een rem zetten op de economische groei. Groei betekent verdere uitputting van de aarde, stress en meer van hetzelfde. We dwalen hoe langer hoe verder af van de basiswaarden van het bestaan: een goed bed, een betaalbare woning, een gelukkig gezin, voldoende te eten, een prettig sociaal leven, goede zorg en werk waarin je gelukkig bent. De huidige economische groei zit niet in deze waarden: mensen onderaan de maatschappelijke ladder worden deze waarden hoe langer hoe meer onthouden en de rijken incasseren de vooruitgang.
In plaats van dividendbelasting aan de toch al rijke bedrijven kwijt te schelden, kun je die belasting beter besteden om te zorgen dat er een basisloon komt voor 55 plussers. Veel bedrijven zitten nu met die ouderen in hun maag. Afkoop is duur en remt de ontwikkeling van het bedrijf. Als we voorzieningen gaan scheppen voor de financiering van een basisloon, zou dat vele bedrijven helpen om vaste medewerkers in dienst te houden, in plaats van alle gaten op te vullen met uitzendkrachten-waarmee ze langdurige verplichtingen ontlopen.

We zitten in een transitiefase. Als binnen nu en tien jaar de robotisering echt doorzet vallen er enorm veel banen weg en vervallen grote groepen mensen in armoede, als we het huidige beleid doorzetten. Daarmee stort ook de markt in en zitten we weer in een crisis.
Maar onze regering is niet bezig deze problemen aan te pakken. Die voeren een kortetermijnpolitiek en willen nu succes. Ze vertrouwen op de inventiviteit van de markt.

Een vertrouwen wat ik zeker niet deel.