We moeten allemaal beter op het milieu letten. Eén van de zaken die daar bij hoort is het scheiden van afval. In de jaren zestig hadden we een zinken vuilnisbak, die in de jaren 80 werd vervangen door een grijze plastic zak. Hier kiepte je al je afval in. Pas in de jaren 90 begon men voorzichtig met afvalscheiding, door groenafval afzonderlijk op te halen. En nu hebben we drie containers, papier-, rest- en tuinafval. Daarnaast de PMD zak, wat staat voor plastic, metaal en drankpakken. En vergeet ook niet het chemische afval, kleine elektrische apparaten etc., dat we zelf naar de milieustraat moeten brengen en glas dat we in drie kleuren in een container gooien.
Langzamerhand ontstaat er afvalmanagement in ieders huis.
Vroeger werden de meeste boodschappen verkocht in statiegeldflessen en papieren zaken, maar tegenwoordig liggen al onze boodschappen op plastic schaaltjes, die ook weer zijn verpakt in plastic. En dat ging weer in een plastic zak, maar dat is nu enigszins aan banden gelegd. En sommige plastics zijn verteerbaar en andere weer niet. Blijkbaar kun je het voelen, maar zien? En wat gebeurt er dan? Het verteerbaar plastic komt meestal bij het onverteerbare plastic in de PMD en dat is niet de bedoeling. Het lastige is niet wat er wel in de PMD zak mag, maar vooral wat niet. Dat is niet altijd even logisch. Dat is blijkbaar slecht voor allebei de afvalstromen. Ook glazen flessen zijn zeker niet allemaal statiegeldflessen. Vooral bij bierflesjes is het een ramp. Het staat er ook niet altijd duidelijk op. Sommige fabrikanten hebben uitgezocht dat het blijkbaar milieutechnisch minder belastend is om flessen om te smelten dan in te leveren en te reinigen en hergebruiken. Gevoelsmatig lijkt een statiegeldsysteem beter, maar blijkbaar is dat niet altijd het geval.
Dus we hebben inmiddels wel 10 verschillende afvalscheidingsmogelijkheden. De afvalindustrie doet hier nogal smalend over. In de praktijk blijken de afzonderlijke afvalstromen vaak te zijn vervuild, doordat de mensen eigenlijk maar slecht in staat zijn om afval te scheiden. Daardoor wordt formeel schoon afval alsnog opgestookt, omdat het toch niet opnieuw te gebruiken valt. Blijkbaar is in Nederland 40% van de bevolking niet in staat om de kleine lettertjes op de verpakkingen te lezen, als deze al iets zeggen over waar het afval moet worden gedumpt. Sommigen zijn ongeletterd of half blind, maar er zijn ook volksstammen, die het allemaal teveel gedoe vinden en daarmee -misschien onbedoeld- impliciet het schijt hebben aan onze volgende generaties.
Mijn zus is heel precies in deze dingen en weet exact waar het afval in moet worden afgevoerd. Ze probeert ook te voorkomen dat ze op voorhand al afval meekrijgt uit de winkel. Maar als je de enige in de straat bent die dit doet leidt dit tot niets. Er moet iets wezenlijks veranderen om tot een effectief afvalbeleid te komen. Uiteraard begint het bij de productie. Als ik een maaltijd klaarmaak en alles komt uit plastic zakjes, blikjes en schaaltjes dan staat de hele aanrecht vol met troep. Vaak qua gewicht en zeker qua volume veel groter dan de uiteindelijke maaltijd.
Het is niet voor niets dat de supermarkten alle artikelen afzonderlijk verpakken. Vaak wordt de verpakking luchtdicht gemaakt of juist gevuld met gas om de houdbaarheid te verlengen maar ook hygiëne en handelingssnelheid spelen hierbij een belangrijke rol. De consumenten willen bovendien niet teveel betalen. En daar wringt ook de schoen. Als we ons voedsel biologisch zouden maken en milieubewust zouden verkopen wordt de kostprijs misschien wel twee keer zo hoog. En al schreeuwt ‘Wakker Dier’ dat we geen plofkippen moeten kopen; je zou maar eens van een bijstandsuitkering moeten leven en ook eens een keer kip willen eten. Dat wordt dan geen verantwoord biologisch opgevoede kip, die duur, gebalanceerd voedsel heeft gekregen, een voor slachtvee vorstelijk leven heeft geleid en voor 20 euro uiteindelijk in de schappen ligt, maar een plofkip van 5 euro de kilo. Met zorg bereid smaakt deze net zo lekker.
Maar wat moeten we met dat afval? Wat mij betreft zouden producenten uitgedaagd moeten worden om artikelen te verpakken in één type afvalsoort. Ten tweede zouden alle verpakkingen moeten worden voorzien van een kleurencode, waarbij direct duidelijk is in welke afvalbak het gedumpt moet worden. En als derde zouden alle producenten verplicht een afvalwijzer moeten publiceren van hun verpakkingen en producten in een internationale database. Laten we daar ons in Europa eens warm voor maken.
We zien te vaak dat het afval van ons verdwijnt naar schimmige straatarme landen, die uit onze troep nog wat bruikbaars zien te halen en de rest verbranden of in zee gooien. Met de beste wil van de wereld hebben we wellicht het afval gescheiden aangeleverd maar zien dit alsnog terug in de plastic soep. Een vierde maatregel zou moeten zijn dat de troep wordt gerecycled of verwerkt in het land waar het afval ontstaat. Dichtbij dus, zodat iedereen ook kan zien wat de gevolgen zijn en daarmee ook voelt in de portemonnee.
Gewoontes aanpassen omdat het anders geld kost blijkt in de praktijk nog het beste te werken.
Wie staat op om dit aan te pakken?