Het neoliberale denken heeft slechts één voordeel: doordat winstmaximalisatie het doel is van een onderneming durft men risico’s te nemen en bevordert het de creativiteit. En zolang dat in het belang is van de onderneming zal dit vaak leiden tot groei van het bedrijf en daarmee dus ook de winst. Het zijn vooral beursgenoteerde en particuliere ondernemingen die zo werken. Als het doorslaat dan ligt uiteindelijk de focus op shareholder value en beloning van de top. In tegenstelling tot familiebedrijven of bedrijven die zijn opgericht en groot geworden door één man of familie, vind ik dat beloning van de top begrensd moet worden. In een NV of BV is de directeur een voorzitter en niet degene die verantwoordelijk is voor alles, al krijgt hij wel vaak -onterecht- de credits.
En dan lijken deze toplieden geen idee meer te hebben van de realiteit. Een grote onderneming kan alleen bestaan als meer mensen de uitvoering voor hun rekening neemt. Megasalarissen zouden gemaximaliseerd moeten worden en bij de minste of geringste tegenslag zouden bonussen uit den boze moeten zijn. Hoe kan het dat vorige week nog gesteggeld werd over een superbonus voor de topman van KLM, terwijl men de week erop 4 miljard uit de zakken van de Nederlandse belastingbetaler klopt? Het bleek zelfs dat die bonus een beloning bleek om zoveel mogelijk staatssteun te krijgen. Pervers en walgelijk, dat is het enige wat ik ervan vind.
Vier miljard euro om KLM in de lucht te houden.
Too big to fail denken de kopstukken, van achter hun megascherm in hun Gooise villa’s. Ze wanen zich onaantastbaar. Dat kenden we in 2008 ook al van onze banken. En ik denk dat de ziekenhuizen het volgende echec zullen worden. Het blijkt hoe langer hoe meer dat sommige takken van de dienstverlening en de industrie zodanig invloedrijk zijn in onze samenleving dat bij het wegvallen ervan het land in een diepe depressie zal vallen. Als we hiervan zo afhankelijk zijn, waarom laten we die dienstverlening en industrieën in handen van die geldgraaiers?
De mededingingsautoriteit, de autoriteit consument en markt, zou ons moeten behoeden voor machtige kartels en megafusies, maar is hier blijkbaar totaal in mislukt. Het betalingsverkeer, het openbaar vervoer, de ziekenhuizen, banken, de farmaceutische industrie, gezondheidszorg, de luchtvaart en de energiesector zijn de afgelopen decennia allemaal doorgeschoven naar de ‘markt’. Het gevolg is dat men winstmaximalisatie en shareholder value belangrijker vindt dan de dienstverlening aan de burgers. Wat nu echter blijkt is, dat, als er iets gebeurt waardoor de bedrijven in acute nood komen, er geen buffers zijn om tegenslagen op te vangen. Die buffers zijn allemaal doorgeschoven naar de aandeelhouders of de top. En dan moet toch de regering ingrijpen, die hiervoor schulden moet gaan maken en waarvan de rekening bij de burger komt. En denk maar niet dat er enige nederigheid is bij de topbestuurders, Bij de minste verbetering van de situatie eisen ze weer salarisverhogingen en kennen zich weer bonussen toe, want ze hebben het toch zo goed gedaan.
Waarom houden we hier niet mee op?
Als je als land zo afhankelijk bent van de infrastructuur van deze reuzen zonder maatschappelijk inlevingsvermogen, dan moet je die infra niet uit handen geven. Al is het tegen de Europese richtlijnen: maak er weer gewoon staatsbedrijven van en verdeel het gebruik van de infrastructuur over kleinere ondernemers die nooit groot genoeg kunnen zijn om het hele kaartenhuis in te laten storten. Laat daar de Autoriteit Consument en Markt eens goed op letten.Het is toch te gek dat in een rijk land als het onze, ziekenhuizen kunnen worden gesloten om economische redenen. En waar blijft onze invloed als we stikstof en andere klimaatdoelstellingen willen halen en geen zeggenschap meer hebben over de energiesector?
En nu weer KLM. Moet er geen andere realiteit gaan ontstaan over vliegen? En waarom moeten alle bedrijven in hemelsnaam groeien? We hebben het al goed genoeg en groei heeft meestal verspilling tot gevolg, wat circulaire doelstellingen en klimaatbeheersing in de weg staan. Als we de middelen nu eens wat beter zouden verdelen hoeft dit helemaal niet.We zijn een intelligent en creatief volkje, maar op dit punt eigengereid en willen terug naar het oude. Een facebookvolger van me wees deze week op een uitspraak van Stephen Hawking: ´Intelligence is the ability to adapt to change´ ofwel: intelligentie is het vermogen om aan te passen aan verandering.
Laten we vooral intelligent zijn.