Als ik dit schrijf is het al even duidelijk dat Biden de 46e president of the divided states of Amarica wordt. Maar er is nog gedoe over de laatste stemmen en hertellingen. Het was close, maar uiteindelijk toch met een duidelijke winnaar. Trump betwistte bij voorbaat, ver voor de verkiezingen, al de uitslag. Maanden geleden beweerde hij dat door het uitbrengen van stemmen over de post fraude mogelijk was en ook zou plaatsvinden. Dit terwijl dit systeem al tientallen jaren in gebruik is en procedureel waterdicht. Bovendien stemde hij tot deze verkiezingen zelf ook altijd via de post. Eén van de problemen zou zijn dat het maar de vraag is of de stembiljetten op tijd aan zouden komen op de stembureaus.
Omdat Trump zelf een nieuwe directeur had aangesteld bij de posterijen met de opdracht om sterk te bezuinigen is het volgens hem een onbetrouwbaar communicatiemiddel geworden. Door dit al erg vroeg te roepen beïnvloedde hij daarmee zijn aanhang, waardoor voor een groot deel van de kiezers de onzin van Trump als waarheid werd beschouwd.
En daarmee lok je dus onlusten uit. De uitslag is gestolen volgens de Trumpvolgers. Ook wist Trump vooraf dat vooral Democraten via de post zouden stemmen en dat kwam hem niet goed uit. En omdat in de meeste staten de poststemmen pas werden geteld nadat de stemmen vanuit de stembureaus in beeld zijn, kon het dus voorkomen dat de democraten in een laat stadium de verhoudingen naar hun kant zouden kunnen laten beslissen in de zogenaamde Swingstates, waarbij de aanhang van beide partijen ongeveer 50/50 is. Op allerlei juridische manieren probeert Trump de uitslag aan te vechten, door -zonder enig bewijs – te roepen dat er op grote schaal sprake is van fraude en daarmee zijn herverkiezing is getorpedeerd. Sluwe vos Trump haalt daarbij ook de vorige verkiezingen aan waarbij de democraten ook hebben proberen aan te tonen dat de uitslag beïnvloed was door de Russen. Waarom mag hij dan zijn gelijk niet halen?
Wat gaat er gebeuren tot het moment dat Trump daadwerkelijk het witte huis moet verlaten? Vooralsnog is het stil. Afgezien van een tweet dat hij de uitslag niet erkent heeft hij publiekelijk nog niet hierover gesproken. In tegenstelling tot zijn eigen optredens bij ‘the Apprentice’ zal hij nu zelf ontslagen worden. De in dit TV programma ontslagen medewerkers gingen de sollicitatiecommissies met Trump als voorzitter nooit juridisch bevechten. Daar was geen denken aan.
Wat is de uitstraling van dit kinderachtige gedrag? Met 70 miljoen kiezers kan hij het Biden nog flink zuur maken. Door een mediakanaal te gaan optuigen dat zich tegen de nieuwe president keert gaat hij proberen over vier jaar opnieuw een gooi te doen naar het presidentschap. Wellicht schuift hij dan één van zijn kinderen naar voren omdat hij dan ook al naar de 80 gaat. De kans is groot dat Trump dus niet verdwijnt. Of hij moet nog langer de zaak blijven traineren, waardoor hij zelfs voor zijn eigen achterban ongeloofwaardig wordt. Een kat in het nauw maakt rare sprongen.
Opvallend is dat er veel mensen nog steeds de overwinning toeschrijven aan Trump en vol meegaan in het zogenaamde fraudeschandaal rondom de verkiezingen. Ook vanuit ons eigen land zie ik bij berichten over de Amerikaanse verkiezingen op social media hele pleidooien dat het allemaal doorgestoken kaart is en dat er fraude is gepleegd. Deze zolderkamer-toetsenbordenridders weten niet eens hoe de stemming werkt en wordt gecontroleerd in de Verenigde Staten en lullen dus als een kip zonder kop. Langzaam begin ik ook te begrijpen hoe bijvoorbeeld Hitler zijn volk in de Tweede Wereldoorlog mee trok in een volslagen idioot systeem.
Marketing is het woord. Door op de juiste plekken twijfel te zaaien, conflicten aan te wakkeren, leugens als waarheden te verspreiden en valse beloftes te doen creëert de populist met marketing zijn schare volgelingen. Als duidelijk wordt dat de beloftes niet uitkomen zal de populist naar een tegenstander wijzen en zeggen dat hij of zij degene is die voorkomt dat zijn goede bedoelingen niet uitkomen. Al snel ontstaat er een houding van: wie niet voor mij is, is tegen mij. Als de verschillen in aantallen voor- en tegenstanders ongeveer gelijk zijn dan ontstaat er een enorme polarisatie. En dat is geen basis voor goed bestuur waar samenwerken van het grootste belang is.
Doordat we elkaar anoniem continu de maat nemen met ongezouten, ongefundeerde meningen wordt polarisatie en populisme in de hand gewerkt.
Met weemoed denk ik nog terug aan de jaren dat het poldermodel floreerde. Ook toen waren er uiteraard tegenstellingen, maar men ging elkaar opzoeken op de plaatsen waar overeenstemming kon worden bereikt. Dat gedrag lijkt ons vreemd te zijn geworden. Op talloze gebieden worden de tegenstellingen alleen maar groter en lijkt het gebied waar opponenten elkaar kunnen vinden alleen maar kleiner.
Daarover maak ik me erg veel zorgen.