Zes partijen zijn al zes maanden met elkaar aan de slag om een nieuw kabinet te formeren. Iedereen was ervan overtuigd dat na de verkiezingsuitslag we snel met Rutte IV de enorme problemen van deze tijd onder ogen zouden zien. Waarom Rutte IV? Als winnaar van de verkiezingen en omdat we niet beter weten. Er is in de afgelopen jaren niemand boven komen drijven die ik zomaar als premierkandidaat zou kunnen aanwijzen. Hij heeft de gave om alle problemen van zich af te laten glijden, ook al zijn ze megagroot. Hij neemt net genoeg verantwoordelijkheid dat hij zich deels schuldig uit over de talloze misstanden, maar op één of andere manier zijn anderen of de omstandigheden eigenaar van het probleem, zodat hij nooit de ‘dader’ is. Gevolg is dat de ellende aan andere politici blijft kleven en daardoor al bij voorbaat deze lieden niet naar voren worden geschoven als premierkandidaten; bang dat alle ellende alweer voor de voeten wordt geworpen.
Johan Remkes is nu in stelling gebracht. Deze VVD-er is niet vies om rake uitspraken te doen en tegendraads te reageren, ook al schaadt hij daarmee het partijbelang. De stikstofcrisis waarover hij een commissie leidde kwam tot adviesmaatregelen die veel strenger waren dan de slappe hap van het kabinet. Het is dus iemand die mensen niet naar de mond praat, maar recht voor zijn raap is. Nauwelijks aangetreden als informateur gaf hij al aan dat hij er zo klaar mee zou zijn als de houding zo blijft. En wat was deze houding? De houding is dat men niet over de inhoud praat; de problemen moeten wachten. Eerst moet worden vastgesteld of de poppetjes wel met elkaar samen willen werken, voordat ze het gaan hebben waarom dit allemaal moet gebeuren. Alsof je getrouwd moet zijn om goed samen te kunnen werken. Johan Remkes onderzoekt nu de mogelijkheden van een minderheidskabinet. Een minderheidskabinet betekent dat je bij de vijand moet gaan lobbyen voor een meerderheid bij een wetsvoorstel. Links heeft zich al teruggetrokken en ziet dit niet zitten. Ook in het rechtse en middengebied van de politiek hoor ik weinig hallelujah-verhalen. Voorzichtig wordt er al geopperd om dan toch de kiezer het woord te laten. Naar de stembus dus.
Wat schieten we daarmee op?
Om te beginnen verwacht ik dat de uitslag niet wezenlijk zal veranderen ten opzichte van de uitslag van maart. Dat komt door de totale desinteresse van het volk. Nauwelijks rekent men de politiek af in het stemhokje. De meeste stemmers blijven geharnast hun politieke voorkeur omarmen en zullen het vertrouwde hokje rood maken. Religie, verleden, status en angst voor verandering drijft de kiezer naar zijn vertrouwde keuze. Dat de partij er een potje van heeft gemaakt raakt het stemvolk nauwelijks. Als in de kieswijzer niet de plannen, maar de resultaten leidend waren voor de stemvoorkeur, dan lag het wel anders. Maar dat is niet de realiteit. Ongetwijfeld zullen er verschuivingen plaatsvinden, maar dan gaat het om enkele zetels
Belangrijk hierbij is ook dat er geen politieke interesse is bij de jeugd, die minder gebonden zijn aan religie of verleden en in het algemeen niet zo bang zijn. De partijen kampen al jaren met vergrijzende achterbannen, waarmee de inhoud van de programma’s verbleekt. En als er dan een partij de kop opsteekt met wilde plannen, dan blijkt het verkiezingspamflet racistisch, ongrondwettelijk, niet inclusief en van een weinig divers karakter. De jeugd gelooft er niet in en raakt ook niet betrokken. Ze zitten op universiteiten met Engelstalige lessen, met veel buitenlandse studenten en met een curriculum dat groots en meeslepend moet zijn. Dat nationale politieke gedoe valt daar niet onder. Wat moeten we doen om de jeugd wakker te schudden? Misschien kunnen ze beter debatcompetities opzetten bij de aanvang van de studie dan elkaar martelen als ontgroening binnen schimmige enge studentenclubs.
De jeugd moet opstaan. Het is allang duidelijk dat als er nu geen grote politieke keuzes gemaakt en nageleefd worden hun toekomst op het spel staat. Dit urgentiebesef is er nauwelijks. En de huidige politieke machthebbers hebben vanwege hun vergevorderde leeftijd nauwelijks last van dit getreuzel. Opvolgers zijn er niet. Deze desinteresse is te triest voor woorden.
Als we dus nieuwe verkiezingen houden verandert er maar weinig in de verhoudingen. Als dit zo is, wordt het probleem alleen maar groter. De tijd dringt en er gebeurt niets als de uitslag van de nieuwe verkiezingen nagenoeg gelijk blijft. Dan blijven we met de huidige kleuterklas zitten.
\En dan hebben ze het dat de politici over hun eigen schaduw heen moeten stappen. Ik ben inmiddels van mening dat ze zo onzichtbaar zijn dat er al helemaal geen sprake van schaduw kan zijn.