En ineens schoot de gasprijs door het dak. Nadat aan de Groningers was beloofd dat er geen gas meer zou worden opgepompt uit de verzakkende bodem bleek dat het gas schaars zou worden. We zijn nu voor groot aanbod van gas aangewezen op Rusland. Daar hebben de Amerikanen niet zo’n goed gevoel over. Zij vinden dat we daarmee ons te afhankelijk opstellen ten opzichte van Rusland, De Russen zijn niet de meest betrouwbare partners en de Amerikanen zijn daarom ook niet gelukkig met de nieuwe Nord Stream 2, de onderzeese pijpleiding door de Oostzee. Dat maakt Europa afhankelijk van de ‘vijand’. Ook de Oekraïners zijn hier niet blij mee. Werd eerst gas geleverd via Oekraïne, nu kan Rusland de aanvoer verdelen over twee aanleverroutes. Als er al gas doorheen komt. De kraan wordt geknepen, waardoor de gasprijs onverwacht en snel stijgt. En wie zijn het slachtoffer? Eigenlijk elke gebruiker met een variabel contract. Die gaan per m3 gas meer betalen. Gebruikers met een vast contract dienen hun contractperiode uit met het vastgestelde tarief. Maar het blijkt nu dat er aanbieders zijn die de vaste contracten willen openbreken om faillissement te voorkomen. Dat slaat natuurlijk nergens op. Afspraak = afspraak.
Met vaste contracten betaal je gemiddeld meer voor een kuub gas. Een deel van deze opslag is bedoeld om schommelingen in de prijs te dempen. Het grote voordeel van een vast contract voor de consument is de voorspelbaarheid van de kosten. Beetje vreemd dat de energieprovider aan jou als klant het gasprijsrisico wil afwentelen. Het zijn vooral kleine energieleveranciers met stuntprijzen die dit voorstellen en in de problemen komen of zijn geraakt.
Hiermee raak je gelijk de kern van de zaak. Met energie verkopen heb je volume nodig om je eigen rendement veilig te stellen. Verkoop je te weinig en de inkoop wordt te duur dan gaat het mis. Het is bovendien van de zotte dat er per huis maar één buis met gas binnenkomt en tig leveranciers kunnen concurreren over de tarieven van exact hetzelfde product. Het is gewoon windhandel. Was het dat maar, dan was het nog duurzaam. Mijn politieke voorkeur gaat sterk uit naar nationalisatie van commodities zoals gas, water, internet en licht. Naast de gasprijs zelf wordt er een vastrechtbijdrage gevraagd om de infrastructuur te leveren. Dit vastrecht wordt geïnd door de energiemaatschappij, maar wordt doorgesluisd naar de infrastructuurleveranciers waarvan de aandelen in handen zijn van de Nederlandse Staat. Nu we het over de Nederlandse Staat hebben; zij zijn de grootverdieners aan energie. Ongeveer de helft van de gasprijs is energiebelasting.
De energiebelasting is een prijsinstrument dat het Rijk kan inzetten om de gasprijs te drukken. Grootse plannen om dit door te voeren zijn er nog niet en als het al kan moet het kabinet op zijn mist missionair zijn om zo’n besluit te nemen.
Hoe hoger je inkomen is hoe minder last je hebt van de stijgende gasprijzen. Het percentage vaste kosten waartoe energie behoort is lager dan bij mensen met een laag inkomen. Bovendien bezitten rijkere mensen vaak een eigen woning. Die kunnen ze isoleren en voorzien van zonnepanelen, zodat de energielasten lager worden. Mensen met een laag inkomen zijn voor hun huisvesting afhankelijk van de inzet van de huurbaas, als het om isoleren gaat. En met de absurde woningmarkt momenteel zullen de huisbazen niet staan te springen om huizen te isoleren. Maar de arme bewoner van een sociale huurwoning is afhankelijk van de inzet van de woningcorporatie of huisbaas. Er zijn geen regels die een huisbaas verplichten een sociale woning aan te bieden met een energiefactor A of B. Het is wel zo dat men meer huur mag vragen indien de woning beter geïsoleerd is. Maar als de huurder van een sociaal minimum inkomen moet rondkomen lijkt een slecht geïsoleerd huis gunstiger voor de portemonnee. Behalve als de energie plotseling veel duurder wordt.
In mijn ogen zouden verhuurde woningen en appartementen aan een goed energielabel moeten voldoen. Dit zouden we wettelijk moeten regelen. Al is het alleen omdat het volume van het aantal sociale woningen erg hoog is en woningbouwcorporaties door grootschalige aanpak verduurzaming en energiezuinig maken van woningen veel goedkoper kunnen realiseren dan individuele woningaanbieders. De asociale verhuurdersheffing die nog steeds niet van de baan is, zou deels ook ingezet kunnen worden om woningcorporaties te dwingen huizen te isoleren op het niveau dat ze uiteindelijk gasloos kunnen zijn. Afschaffen dus en de vrijgekomen gelden geoormerkt beschikbaar stellen aan de betalers van deze heffing. Oormerk kan zijn dat er een percentage moet worden aangewend voor isolatie van de aangeboden huurwoningen. Omdat de kosten niet stijgen vanwege de afschaffing van de verhuurdersheffing zou de huurder niet meer hoeven te betalen voor een geïsoleerd huis. Dan zit hij of zij er uiteindelijk warmpjes bij….Maar niet heus. Want het is maar de vraag of het deze kant uit gaat.