Nationaliseren?

We sukkelen van crisis naar crisis. Nog nooit heb ik zo’n onrust in mijn omgeving gevoeld als nu. Mensen kunnen er ’s nachts niet van slapen. Neem nu de energiecrisis. Die is er wel degelijk, al laat Sandra Phillipen hoofdeconoom van ABN Amro ons weten dat er helemaal nog geen sprake is van een crisis en dat er niet zo snel aan knoppen moet worden gedraaid. Want dat zorgt alleen maar voor een nog hogere inflatie. Slaap gerust verder… Een inflatie die nu al met geen loonsverhoging meer is te compenseren. Maar als jouw energie-voorschotbedrag van pakweg 200 euro naar 600 gaat en je hebt een minimaal inkomen, dan is er toch direct een probleem. Zelfs als de verhoging van 200 naar 250 euro gaat ontstaan er al gigantische problemen.

Met energieplafonds en tegemoetkomingen worden de voorschotbedragen enigszins geremd, maar voor velen zal het nog steeds een niet-overbrugbare verhoging blijken. Zeker als je met een flexibel contract in een armetierig slecht geïsoleerd huis woont van een verhuurder die niet van plan is om het huis naar een goed energielevel te brengen. En met zo’n plafond krijgt iedereen hetzelfde: de mensen die het keihard nodig hebben, maar ook de aandeelhouders van de energiebedrijven die door deze absurde stijgingen helemaal binnenlopen. Gevolg is dat zeker de groep die echt zou moeten worden geholpen te weinig krijgt om niet onder de armoedegrens te komen. Zeker als deze groep massaal de voorschotbedragen naar beneden laat bijstellen en volgend jaar voor een schuldenlast komt te staan die ze nooit meer te boven komen.

En er zijn ook -tijdelijke- winnaars: mensen met een langlopend contract bij een bonafide energieleverancier die hun tarieven voor jaren hebben vastgelegd en waarvan de herzieningsdatum nog ver in de toekomst ligt. Maar blijkt deze energieleverancier minder solide te zijn en in de problemen te komen, doordat de inkomsten van deze goedkope contracten de verplichtingen van inkoop niet meer kunnen dekken, dan gaat deze leverancier failliet en dan ben je helemaal de sjaak. Dan kun je voor woekerprijzen bij één van de grote jongens terecht.

Hoe dan ook: de verdeling van de gelden van het energieplafond zullen per definitie oneerlijk worden uitgevoerd. De ‘markt’ is zo pluriform dat het niet mogelijk is met één generieke regeling de compensatie eerlijk af te dekken. En voor maatwerk is geen tijd. We zullen allemaal met dikke truien in huis meten gaan zitten om de kosten te beperken. Door puur pech of toeval zal de ene mens daar armer van worden dan de andere.
Er zijn ook allerlei instellingen en ondernemers die op geen enkele manier een beroep kunnen doen op een tegemoetkoming. Zeker als ze geheel afhankelijk zijn van vastgestelde subsidies of fondsen, ontstaat er een gapend gat in de begroting. Ik zie ervan komen dat musea, theaters, maar ook bijv. zorginstellingen in acute liquiditeitsproblemen komen als ze hun bedrijfsvoering niet fors gaan versoberen. En dat geldt natuurlijk ook voor commerciële bedrijven.
Vaak is versoberen niet mogelijk, waardoor faillissement boven het hoofd hangt.

Hoe heeft het toch zo kunnen komen? Ooit heeft men in breed verband bedacht dat energiedistributie maar naar de markt moest worden gebracht. Daarmee ontstond concurrentie en dat zou goed zijn voor de consument. Een drogreden, want men vergeet dat met het brengen naar de markt er een nieuwe perverse partij tussen komt en dat is de aandeelhouder. En die is erop uit om rendement te maken en niet het goedkoop leveren van energie aan klanten.
Wat de regeringen nu proberen is hun hand op te houden bij de door winst verzuipende energiemaatschappijen. Daarbij hopend dat ze een fooi kunnen krijgen om de ergste nood te lenigen.

Als we destijds de energiemarkt in eigen hand hadden gehouden, dan hadden we geen aandeelhouders uitbetaald en zouden we een eerlijk systeem kunnen invoeren om de extra lasten van de dure inkoop te verdelen. En dan hadden we -als regeren inderdaad vooruitzien is- al lang veel meer meters gemaakt met de energietransitie in plaats van de aandeelhouders van energiereuzen te spekken.
Niet dus: de energiereuzen knijpen de aarde tot de laatste druppel olie en gas uit, om de winst maar te kunnen maximaliseren. Schaarste drijft daarbij de prijs -en de winst- tenslotte op. Dat blijkt nu wel. Het feit dat stroom percentueel duurder wordt terwijl algemeen de mening is dat we van het gas af moeten, komt omdat de fossiele brandstoffen nog steeds de grootste bronnen zijn om stroom op te wekken. En als je zelf stroom opwekt, wordt dit tegengehouden omdat de infrastructuur er niet klaar voor is. Alhoewel we al sinds de geschriften van de club van Rome van 50 jaar geleden weten dat we van fossiele brandstoffen af moeten en elektrische stroom dé energiebron zou moeten zijn, is in de stroominfrastructuur nauwelijks geïnvesteerd. Daarmee houden de energiereuzen hun monopolypositie strak in de hand. En nu word je afgescheept met een fooi voor de terug geleverde stroom -als je energieleverancier het toestaat. (5 cent per KwH bij Essent, bijvoorbeeld)
De regering heeft nu nauwelijks meer iets in de energiepap te brokkelen en kan alleen maar proberen te repareren.
Gas, water en licht zijn geen producten waarmee je kunt concurreren, want ieder heeft slechts één aansluiting per huis of perceel. Bovendien is het een essentiële voorziening voor ieders bestaan. Typisch iets waar de politiek over zou moeten beslissen. Ophouden met deze energiemarkt! Maak er maar weer een staatsbedrijf van met één incasserende instantie: nationaliseren dus. Het lijkt een communistisch idee, maar volgens mij is dit de enige werkende oplossing om tot eerlijke energieverdeling te komen.

Ik vrees dat ik een dolende ben in de woestijn.

Eigenlijk verlang ik daarom ook wel weer stiekem naar een telefoontje van een energieleverancier tijdens het avondeten met een ‘offer you can’t refuse’. Ik vrees dat het stil blijft aan de telefoon rond die tijd.

KLIK OP ONDERSTAANDE KNOP OM DE MIJMERING TE BELUISTEREN

Beoordeel dit bericht

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *